RAJA KHAYRAT

Marakeş – Fas’ın Marakeş kentinde kadınlar, kültürel bir miras olarak günümüze kadar gelen “gül damıtma” ritüeline başladı. Her yıl portakal çiçeğinin açmasıyla birlikte başlayan etkinliklerin bu yıl 12’ncisi Mirasın Korunması İçin Minya Derneği’nin organizasyonuyla gerçekleştiriliyor.

Portakal çiçeklerinin açmasıyla tören başlıyor

Gül damıtma ritüeline ilişkin Miras’ın Korunması İçin Minya Derneği’nin üyesi Malika Al- Abadi ajansımıza bilgi verdi. Çiçek damıtma töreninin, ağaçlarda zambak adı verilen portakal çiçeklerinin açmasıyla başladığını aktaran Malika Al-Abadi, “Dört hafta boyunca çiçekler açmaya devam eder. En son 21 Mart’ta çiçeklerin gelişimi doruğa ulaşır. Kadınlar da genellikle gülleri şehri çevreleyen meyve bahçelerinden toplayarak damıtma işlemine başlar. Marakeş'teki her yaştan kadın bir araya gelerek gül damıtma ritüellerini gerçekleştirir. Mis kokulu güller, kokularıyla herkesin ruhunu neşeyle doldurur” dedi.

‘Anneler gül damıtma sırlarını kızlarıyla paylaşır’

Kadınların, gül damıtma ritüelini eski dönemlerden itibaren yaptığını söyleyen Malika Al-Abadi, “Kadınlar her yıl bu ritüeli, yeniden canlandırarak ve yeni nesillere öğreterek yok olmaktan kurtarıyor. Anneler, gül damıtma sırlarını kızlarıyla paylaşır. Bu gelenek nesilden nesile aktarılır. Gül damıtma ritüeli UNESCO tarafından ‘somut olmayan miras’ olarak kabul ediliyor” diye konuştu. Gül damıtmak için ön hazırlıklara değinen Malika Al-Abadi, “Kadınlar hazırlık olarak önce evlerini temizliyorlar ve sonra banyo yapıyorlar. Banyo yapmak, gül damıtma işleminin gerektirdiği sembolik bir anlamı ifade ediyor. Daha sonra geleneksel kaftanlarını giyerek kutlamaya katılırlar” dedi.

‘Bir kilogram gül bir litre gül suyu veriyor’

Malika Al-Abadi, gül damıtma işleminin nasıl yapıldığına ilişkin şunları anlattı: “Bağ ve bahçelerden toplanan güller temizlendikten sonra temiz bir bezin üzerinde 3 gün bekletilerek kurutulur. Sonrasında 3 parçadan oluşan bir kaba konulur. Alttaki kaba ‘tanjar’ deniliyor. Bu bölüme bir miktar kaynar su konuluyor ve ardından orta kısma ‘kuskus’ adı veriliyor. Bu kısım delikli bir kaptır. İki musluğu bulunuyor. Biri ısınan suyu boşaltmak için diğeri ise soğuk suyu doldurmak için kullanılıyor. Delikler alt kısımdan yükselen buharı güllere iletiyor ve soğuk üst bölgeye ulaştığında yavaş yavaş damlayan gül suyuna dönüşüyor. Damıtma işlemi 4 saatten fazla sürüyor. Her bir kilogram gül bize bir litreden bir buçuk litreye kadar damıtılmış gül suyu veriyor.”

‘Damıtılan güller geleneksel yiyeceklerde de kullanılıyor’

Damıtılan güllerin geleneksel yiyeceklerde, bazı tatlıların hamurunda ve cilt bakımında kullanıldığını söyleyen Malika Al-Abadi, “Temiz ve serin havada muhafaza edilmesi gerekiyor. Renk değiştirdiğinde tadı bozulur ve kullanılamaz hale gelir” dedi. Derneklerine gelen genç kadınların bu ritüeli tanıması ve sanatlarını öğrenmesi için çiçek damıtma işlemini şehirdeki çeşitli kültürel mekanlarda gerçekleştirdiklerini ifade eden Malika Al-Abadi, “Ritüel 3 gün boyunca devam edecek. Etkinlik kapsamında ayrıca Endülüs Tarab müzik grupları konser verecek, şiir dinletileri yapılacak” dedi.