RAJA KHAYRAT

Fas-Marakeş'teki Kadın Müzesi, çeşitli alanlardaki kadınların yaratıcılığını ortaya çıkarırken, Fas tarihindeki öncü kadınların başarılarının tanıtılmasını da sağlıyor. Kadın Müzesi, Faslı kadınların kültür ve sanatsal başarılarını korumak için Kuzey Afrika'daki ilk kadın müzesi olarak Eylül 2018'de kapılarını halka açtı. Faslı kadınların yaratıcı ruhunun yanı sıra dünyaya kültürel katkılarını öne çıkaran çeşitli sergilere de ev sahipliği yapan müze, Covid-19 nedeniyle kapattığı kapılarını yeniden ziyaretçilere açıyor.

Yaratıcı kadınlara özgü

Faslı kadınların çağlar boyunca yarattıklarını ve yaşama katkılarını tanıtan geleneksel sergilere sahip galerilerin yer aldığı müzede, diğer salonlarda edebiyattan bilime, sanattan siyasete ve ekonomiye kadar birçok alanda öncü kadınların izledikleri yolları anlatan filmler gösteriliyor. İletişim yetkilisi Siham Ait Warraq, müzenin kendi çalışma alanlarında iz bırakabilen Faslı kadınlara, annelere, işçilere, sanatçılara, akademisyenlere ve politikacılara bir övgü niteliğinde olduğunu söylüyor.

Müzenin resim, heykel, fotoğraf ve şiir gibi farklı alanlardaki kadın sanatçıların yaratıcılıklarını ortaya koymalarına ve yeteneklerini öne çıkarmalarına olanak tanıdığını anlatan Siham Ait Warraq, müzede Faslı kadınlara ait arşiv ve belgelerin yanı sıra eski eserler sergisinin de yer aldığına işaret etti. Siham Ait Warraq, kadınların örgü ve dokumada kullandıkları aletler ile eski geleneksel giysiler ve el sanatlarının da müzede bulunduğunu kaydediyor.

Yıllarca süren çalışmanın sonucu

Amacın ziyaretçileri Faslı kadınların kültürel ve yaratıcı mirasına yakınlaştırmak olduğunu dile getiren Siham Ait Warraq, sözlerine şöyle devam ediyor: “Eski dönemlerde kadınların kullandığı araçlar metinlerle anlatılıyor. Müze yıllarca süren bir çalışmanın sonucudur. ‘Sanat ve Tarih Arasında Faslı Kadınlar’ sloganıyla bir sergi açılışı yapıldı. Serginin açılışında Zeyneb el-Nafzaviyye gibi çeşitli alanlarda Fas tarihinin oluşumuna katkıda bulunan kadınların biyografileri sunuldu. Zeyneb el-Nafzaviyye, Almoravid (Murâbıtlar) devleti döneminde Marakeş şehrini inşa edip kuran Sultan Youssef bin Tashfin'in eşidir. Bu sezon boyunca hem Almoravid tarihi hem de Zeyneb el-Nafzaviyye’nin hayatı, başarıları ve sanki kendi ağzından hikayesini anlatıyormuşçasına bir belgesel film gösterimi yapılacak. Bu yıl müzede iki farklı etkinlik düzenlenecek. İlki çeşitli alanlarda öncü kadınlarla ilgiliydi. Bu kadınların yaşam yollarını ve ülke tarihindeki başarılarını anlatan video klipler olacak. İkincisinde ise kadın sanatçıların resimleri sergilenecek.”

‘Hayatına çizimleriyle ışık tutuyor’

Sanatı spontane sanat içinde sınıflandırılan Hafida Zizi de resimlerinde kadın temasını, özellikle de köy temasını dile getiriyor. Hafida Zizi'nin ilgisini çeken Atlas Dağları, özellikle de sanatçının çıkış noktası olan Beni Mellal vilayetinin dağlık Ağlaba bölgesi. Mesleği olan halı dokumak, yemek yapmak ve genel olarak yaşama sanatı gibi Faslı kadınların kaybolmaya yüz tutan gelenek ve göreneklerini resimleriyle öne çıkarmaya çalışan Hafiza Zizi, 2001 yılında Imilchil bölgesinde ilk sergisini açtığında yirmi sekiz yaşında olduğunu anlatıyor. Hafiza Zizi, Faslı kadınların hayatına çizimleriyle ışık tutuyor. Daha sonra pek çok kişisel ve karma sergiye katılan Hafiza Zizi, farklı alanlarda çok sayıda ülkede sanat projesinde yer aldığını söylüyor.

‘Her zaman dört gözle bekliyordum’

Tüyler ve renklerle somutlaştırdığı kadın portreleri yapmaya çalıştığını, özgürlüğü ve yaşamı tüm tezahürleriyle seven kadınlar için modeller yarattığını ve her bir karakterin yüzüne çizdiği iri açık gözlerin kişiliği yansıttığını anlatan Hafiza Zizi, kadının kendini kanıtlama ve sesini duyurma arzusunun yanı sıra etrafını saran kötü ve olumsuz niyetlerden korunmayı simgeleyen Al-Khamisah (Açık El) resmine dikkat çekiyor. Kadın Müzesi'ndeki bir sergiye katılmasıyla ilgili olarak Hafiza Zizi, “Faslı kadınları ve sanatçıları onurlandırdığı için resimlerimi bu alanda sergilemeyi her zaman dört gözle bekliyordum” diye belirtiyor. 

Hayalini gerçekleştirdi

Kadın Müzesi’ni daha önce duyduğunu ifade eden Hafiza Zizi, “Amazigh köyü kadınlarını temsil eden ve onlar aracılığıyla bölgenin kültür ve mirasını ve bu mirasın korunmasında kadınların rolünü ifade eden müzede resimlerimi sergilemeyi hep hayal ettim. Daha önce birçok müzenin galerilerinde resimlerimi sergiledim. Ancak Kuzey Afrika'da türünün ilk örneği olan bu müzeye katılmak beni derinden etkiledi. Benim için önemli bir deneyim oldu” diyor. Hafiza Zizi, Kadın Müzesi’nin kadınların yarattıklarından ve kadınlar için kurulduğu için seçkin olmaya devam ettiğini düşünüyor.