SARAH KARİMİ

Mahabad- Antik çağlardan bu yana insanlar, hava değişimlerinden korunmak amacıyla hayvan derilerini örtü ve yatak olarak kullanmış. Hayvancılığın ve yün eğirmenin yaygınlaşmasıyla birlikte dokumacılık da kavimler arasında yaygınlaşarak ilk kabile sanatlarından biri olmuş.

Arkeolojik bazı kazılara dayanılarak İran platosunda ve komşu topraklarda yaşayanlar arasında dokuma yapıldığına dair kanıtlar bulunmuştur. Mazenderan eyaletindeki güneydoğu mağaralarında (Huto Mağarası) ise, bölge halkının bu bölge koyun ve keçi yetiştirerek yünlerini ve kıllarını eğirdiğini kanıtlayan izler bulunmuştur. Ayrıca keçi kılından dokunmuş 8 bin yıllık bir kumaş parçası, Susa'da ise 6 bin yıllık bir keten kumaş bulunmuştur.

Kök boya kullanılarak elle dokunan ve günümüze kadar gelen İran halı ve kilimleri de, ülkenin zengin kültürel geçmişinden esinlenerek kadınlar tarafından yapılan özgün motif ve desenlerle de eşsiz kılınıyor. Geçmişten aldıkları geleneği çeşitli yeniliklerle birleştiren kadınlar, bu el sanatının sürdürülmesinde rol alıyor.

15 yıldır halı dokuyor

Halı dokuma ustası olan Nesrin Asiyabani, 15 yıldır günde 7 saat çalışarak halı dokuyor. Halı dokumanın büyük emek ve sabır istediğini belirten Nasrin Asiyabani, tanıdıkları aracılığıyla el dokuması ürünlerinin yurt dışına da ihraç edildiğini anlattı. Yaptığı ürünlerin kalitesinin çok beğenildiğini dile getiren Nasrin Asiyabani, “Çoğunlukla insanlar yurtdışındaki yakınlarına hediye olarak alıyorlar. İran'da farklı şehirlerden müşterilerim var ve insanlar halılara yönelik geleneksel tasarımlara çok ilgi duyuyor” dedi.

Halı dokumayı başka kadınlara da öğretiyor

Kadınların bu işi evde de yapabildiğini dile getiren Nasrin Asiyabani, “Bu iş için mağaza ya da özel bir yer kiralamaya da gerek yok. Kadınlara, zaman ayırarak çalışmalarını öneriyorum. Mutlaka başaracaklardır. Her işin zorluğu vardır ama ben bu işi seviyorum, bu yüzden çoğu kadına öğretiyorum" diye konuştu.

‘Göçebelerin de halı dokumada güzel tasarımları vardır’

Halı dokumanın binlerce yıl öncesine dayandığını dile getiren Nasrin Asiyabani, şunları aktardı: “Bazı tasarımlar üç bin yıllıktır ve masa üstleri ve altlıkları için kullanılmaktadır. Halı tasarımları tek bir şehre özgü değildir ve bu tasarımlar İran'ın Babol, Zencan gibi çoğu şehrinde yapılmaktadır. Ancak halı dokuma aslen bir Kürt tasarımıdır ve göçebelerin de halı dokumada güzel tasarımları vardır. Bu tasarımlar aynı zamanda bilezik, çanta, dekor ve gözlük askılarında da kullanılıyor. Halı dokuma, demir bir çerçeve, birkaç bobin iplik gerektirir, çivilerle yapılır ve çok fazla alet gerektirmez, renkleri birleştirerek güzel sanatlar yaratabilirsiniz. İnsanlar çok beğeniyor ve kalitesinden çok memnun kalıyor, sergilerde el sanatlarına destek veriyorlar."

‘Hedefleriniz için çabalayın’

Halı dokuma işinin ekonomik bağımsızlığını sağladığını dile getiren Nesrin Asiyabani, “Farklı şehirlerde sergiler düzenliyorum ve birçok kadına çalışma yaşamına dahil olabilmeleri için eğitim veriyorum. Tüm kadınlara söylüyorum, sevdiğiniz alanda başarılı olmak için arzularınız ve hedefleriniz için çabalayın” mesajını verdi.