SÎLVA EL-ÎBRAHÎM

Mınbic -  Kuzey Suriye’nin İdlib şehrinde kadınlar plastik iplerden “cevani” denilen sepetler ve hasır eşyalar yapıyor. Büyükannelerinden devraldıkları bu mirası sürdüren kadınlar bir yandan da ekonomik gelir elde ediyor.

İdlib’e bağlı Maarat al-Nuban kırsalından 3 yıl önce Minbic’e göç etmek zorunda kalan Basma Mohammed Tanbash da cevani yaparak geçimini sağlayan kadınlardan. İdlib'deki Türk ve HTŞ işgali, savaş ve iş imkanlarının azlığı nedeniyle Minbic şehrine göç eden Basma Muhammed Tanbash, “Çocukken plastik iplerden ‘Cevani’ dediğimiz farklı şekiller ve modeller yapmayı öğrendim. Büyükannem bu el sanatların da ustaydı ve annem de beni ve kız kardeşlerimi öğrenmeye teşvik etti” dedi.

‘Kadınlar el sanatlarında ustalaşıyor’

El sanatlarının İdlib’teki kadınların kültürünün bir parçası olduğunu vurgulayan Basma Muhammed Tanbash, şehirdeki kadınların el sanatları alanında ustalaştığını söyledi. İdlib’de ki evlerin çoğunun cevaniler ile süslendiğini aktaran Basma Muhammed Tanbash, “Büyükannelerimizin kültüründen geliyor ve bu nedenle de insanlar tarafından talep artıyor. Aynı zamanda bir meslek haline de geliyor” şeklinde konuştu.

‘Kasal kilim ve paspas yapımında kullanılır’

Basma Muhammed Tanbash, ‘cevani’ yapımına ilişkin şu bilgileri aktardı: "Cevani yapımında kullandığımız iplere ‘kasal’ denir. Bunlar plastikten yapılır ve o ipler hasır kilimlerin, paspasların yapımında kullanılır.  Bu naylon ipleri Minbic’ de hasır kilimler yapan fabrikalardan alıyoruz. Önce iki ipi birbirine bağlayıp sarıyorum ve yaptığım şekle estetik katmak için farklı renklerdeki plastik kesitler koyuyorum. Cevaninin sert ve sağlam olması için bir dolgu malzemesi koyuyorum ardından iğne ile düğümlemeye başlıyorum ve sepet ya da süs eşyası açığa çıkana kadar bu işleme devam ediyorum.”

‘Farklı boyut ve şekillerde yapılabilir’

İsteğe göre farklı şekil ve boyutlarda isimler de yazılabildiğini anlatan Basma Muhammed Tansbash, küçük işlemelerin yapımının bir gün sürdüğünü ancak büyük işlemelerin yapımının günleri aldığını söyledi. Cevani yapımında dayanıklılığı sağlamanın önemli olduğuna vurgu yapan Basma Muhammed Tansbash, “Çünkü böyle değilse çabuk yıpranır” dedi.

Yurtdışından da talep oluyor

Ekonomik geçimlerini cevani yaparak sağladıklarını anlatan Basma Muhammed Tansbash, "Yaptığımı satıyorum. Minbic ile sınırlı değil genelde yurtdışından da yaptıklarımıza talep oluyor. Mesela en son tamamladığım eşyaları Lübnan’a yolladım” diye konuştu.

‘Kadınlar bu kültürü korumalı’

Severek yaptığı cevani geleneğine eskisi gibi ilgi gösterilmemesine sitemde bulunan Basma Muhammed Tansbash, sözlerini şöyle sürdürdü: “Yaptıklarımı yeteneğimin bir yansıması olarak görüyorum ve benim için bir gurur kaynağıdır. Artık eskisi gibi bu geleneğe önem verilmiyor. Çalışmalarımla büyükannemin kültürünü koruyorum ve aynı zamanda geçimimi sağlıyorum. Bu el işi sepetleri yapmayla ünlenen şehrimin kültürünü yayıyorum.  Büyükannelerinin mirasını alan tüm kadınlar bu kültürü korumalı ve bu geleneği yaşatarak kızlarına öğretmelidir.”