Küba Devrimi’nde Agustina Castro, Haydee Santamaria Cuadrado, Mariela Castro, Mariana Gajales Cuello, Juanita Castro, Vilma Espin, Lina Ruz Gonzalez ve Celia Sanchez gibi kadın devrimciler öne çıkmıştır. Celia Sanchez Mandulley, 9 Mayıs 1920 tarihinde Küba’nın doğusunda bulunan Media Luna beldesinde gözlerini dünyaya açtı. Celia, daha küçük yaşta annesi Acacia Manduley Alsina’yı kaybeder. Babası Manuel Silveira annesinin boşluğunu doldurmaya çalışarak ona hem anne hem de baba olur. Celia döneminin siyasetçisi olan babasının fikirlerinden etkilenir ve dönemin yeni fikir ve düşüncelerle kendini geliştirir. Celia, etkili ve başarılı bir genç kadın olur. Babası siyasetin yanı sıra aynı zamanda diş doktorluğu yapar. Celia, daha 12 yaşındayken babasının diş kliniğinde çalışır. Babasının yanına gelen hastalarla, sadece hastalıklarıyla değil toplumsal sorunları da tartışarak onlara yardım eder.

Yeni sistemin mihenk taşı

Celia, Fidel Castro ve Che Guevara öncülüğünde başlayan 26 Temmuz Hareketi’ne katılıyor. Küba devriminin tarihinde ilk kadın devrimci olan Celia Sanchez Manduley, yaptığı faaliyetlerle adeta korkuyu tarihin çöp sepetine bırakmış ve devrime hizmeti her şeyin önünde tutuyor. Celia, aynı zamanda yeni sistemin mihenk taşını koymuş ve öncülük etmiştir. 

“Tüm korkular tarihte kaldı”

Celia, devrim faaliyetlerine katıldıktan sonra babasına bir mektup bırakıyor. Mektubunda şunları belirtiyor: “Her geçen gün Küba’nın ne kadar çok devrime ihtiyacı olduğunu görüyor ve anlıyorum. Biz bir devrimci ruh yarattık ve bununla başardık. Artık tüm korkular tarihte kaldı, artık insanlar hakiki duygu ve düşünceye sahiptir. Devrim her şeyin önündedir.”

İlk kadın gerilla

Devrimin ilk zamanlarında Celia, arkadaşı Frank Pais ile kuryelik yapıyor ve gerillalara erzak topluyor. İlk görevi gerillalara malzeme ulaştırmaktır. Askeri eğitiminden sonra Celia, Sierra Maestra dağlarında ilk kadın gerilla olarak kadın taburunun temelini atıyor ve Mariana Grajales Kadın Tugayı’nı kuruyor. Özgün olan Tugayları 13 kadın savaşçıdan oluşuyor.

Savaş birliklerine öncülük etti

Herkes Fidel Castro ve Che Guevara’yı tanıyor ancak çok az kişi Celia Sanchez’in ismini duymuş ya da tanıyor. Calia, Küba Devrimi’nde yerini almış ve birçok önemli kararlar onun yaptığı öneriler ile alınmıştır. Batista hükümetine karşı direnen Celia, 26 Temmuz Hareketi sırasında devrim yürüyüşünde savaş birliklerine de öncülük etmiştir.

Celila hakkında ölüm emri veriliyor

Celia, devrimin başından hayatının sonuna kadar, devrimin öncülerinden biri olan Che Guevara ile dostluk kurmuştur. Celia, devrim sürecinde Norma, Lilian, Carmen, Caridad ve Aly kod isimleri kullanmıştır. Batistan rejimini devirmek için Meksika’da 82 savaşçı için bir gemi örgütlüyor. Batist, Celia hakkında ölü veya diri getirilmesi emrini veriyor. Celia, bu fermana kulak asmıyor ve cezaevindeki arkadaşlarını çıkartması için çalışmalarını büyütüyor. Yönünü Sierra Maestra dağlarına çeviren Celia, en güzel günlerini bu dağlarda geçirdiğini belirtiyor. Ona verilen tüm görevleri ayırmadan hepsini başarıyla yerine getiriyor. 

Zimbabvey’de onun adına bir okul var

Devrimden sonra yaşamının son anına kadar Küba Başkanlık Konseyi Sekretarya görevini yaptı. Bunun yanı sıra mecliste parlamenter, Küba Komünist Partisi Merkez Komite Üyesi ve Küba Kadın Federasyonu Ulusal Direktörlüğünü yürüttü.  Celia, devrimden sonra da büyük emekler veriyor ve Küba halkı için sayısız proje üretiyor ve pratikleştiriyor. O sadece bir alanla sınırlı kalmamış, Küba Devrimi’nin resmi arşivini tutmaktan kırsal kesimindeki yurttaşların okuma ve yazma, üretim gibi projeler hazırlamasına kadar birçok alanda çalışma yürütür. Havana’da Lenin Parki’nı yaptı. Celia, Küba dışında da insanların gönlünde adeta taht kurdu. Hatta Zimbabvey’de onun adına bir okul var.

“Küba Devrimi’nin yüreği-kalbi”

Yazar Alice Walker Celia’nın yaşamını anlatan bir yazısında onun için “O hasta toplumlar için ilaçtır” tanımlamasını yapmıştır. 

Nancy Stout da, Celia’nın hayatını anlatan “Aralık’tan bir gün: Celia, Sanchez ve Küba Devrimi” adlı kitap yazmıştır. 

Celia, 11 Ocak 1980 tarihinde Akciğer Kanseri hastalığı nedeniyle yaşamını yitirdi. Savaşta sade kişiliğiyle bilinirdi. Bu nedenle ona “Küba Devrimi’nin yüreği” tanımı konulmuş olabilir. Kübalı kadınlar da kadın özgürlüğü için savaşan Celia’yı hiç bir zaman unutmamış, her zaman anmıştır.