Günün Portresi: Karima Baloch hep 37 yaşında

Beluci aktivsit Karima Baloch hep 37 yaşında kaldı. Pakistan’da aldığı ölüm tehditlerine yıllarca göğüs gererek son raddeye kadar ülkesinde kalmayı tercih etti. 2016 yılında ayrılmak zorunda kaldığı ülkesine Karaçi Havaalanı’nda ailesine teslim edilen tabutunda döndü. Cesedinden bile korkuldu. Karima Baloch’un ailesine bin bir türlü bahane ile uzun uğraşlar sonunda teslim edildi naaşı...

8 Mart 1983 tarihinde Belucistan’a bağlı Tump’da dünyaya geldi Karima Baloch. Dünyaya geldiği yıllar ülkesinin içerisinde bulunduğu kaotik ortamın içinde büyüyen Karima Baloch, binlerce insanın Pakistan tarafından katledilmesi, kaçırılması ve kaybedilmesine şahit oldu. Muhafazakar ve gerici normları elinin tersiyle iten Karima Baloch hem Pakistan baskılarına hem de gerici aşiret benzeri yerel unsurlar ve gerici geleneklere karşı mücadele etmeyi tercih etti.

Adalet istedi…

2005 yılında ülkesindeki kayıplar gerçeği ile ilgili aktif çalışmalara dahil olarak kayıpların akıbetleri ve aileleri için adalet talep etti. 2006 ve ardından gelen öğrencilik yıllarında Beluc Öğrenci Öğrütü’nün (BSO) ilk kadın başkanlığını yaptı. Kız çocuklarının okutulması için Pakistan, İran ve Afganistan gibi ülkelerde eğitimin serbest olması için faaliyetler yürüttü. 2014 yılında verdiği bir demecinde kendisinden önce başkanlık yürüten arkadaşlarının kaçırılmasına dair şunları söylüyordu, “Bizim için barışçıl mücadele ölümcül bir zehire dönüştü. Geçtiğimiz üç yıl içinde birçok üyemiz vahşice öldürüldü ve binlercesi kaçırıldı. İki ay önce örgütümün başkanı gözlerimin önünde kaçırıldı. Bundan önce, 2009 yılında örgütümüzün genel başkan yardımcısı Zakir Majeed, kalabalık bir geçit törenine katılırken gizli servisler tarafından kaçırıldı” diyordu.

Tehditler daha çok çalışmasına neden oldu

2015 yılına varana kadar aldığı tehditleri umursamadan aktivist çalışmalarını sürdüren Karima, ailesinin de ısrarı ve Pakistan tarafından kendisine yöneltilen “terör” suçlamaları üzerine ülkeden çıkmak için başvuru yapmak zorunda kaldı. Siyasi sığınma talebi kısa sürede kabul edildi ve Kanada’ya yerleşti. Ülkesinden ve ülkesi kadınları için çalıştığı topraklardan uzakta olmasına rağmen aktivist çalışmalarını aksatmadan sürdürmeye devam etti ancak tehdit, şantaj onu binlerce mil uzakta da takip etti. 2017 yılında, ülkesine dönmediği taktirde ailesi katledilmekle tehdit edildi. 2 Ocak 2018’de amcası Noor Mohammed, Karima Baloch’un iltica duruşmasından saatler önce katledildi. Bu cinayet Karima’ya yapılan tehditlerin aldığı boyutu gösteriyordu. Bu katliamın ardından Karima Baloch, aktivist çalışmalarına daha çok ağırlık vererek ülkesinde yaşanan hak ihlalleri üzerine daha yoğun çalışmaya koyulur.

Ölümü cinayet sayılmadı

Teslim olmadığı ve ülkesine dönmediği müddetçe “ölümden kaçamayacağına” dair aldığı tehdit mesajlarını Kanada yetkilileri ile paylaşan Karima Baloch’un şikayetleri ciddiye alınmadı. Koruma sağlanmayan Karima’nın, 21 Aralık tarihinde Ontario Gölü’nde cesedi bulundu. Kanadalı yetkililer bunun bir “cinayet olmadığını” duyurdu. Ailesinin olay ile ilgili soruşturma yapılması talebine rağmen olay soruşturulmadı!

Karima Baloch ve Belucistanlı aktivist gazeteci Sajid Hussain’in ölümü art arda yaşandı. Sajid Hussain’de suda boğulmuş naaşı bulunmuştu. Sajid Hussain’in de ailesi ölümü “intihar” olarak kabullenmeyerek cinayet şüphesi taşıdı. Pakistan polisi ise olayın “Kaza ya da intihar” olduğunu aktardı.

Karima son olarak 20 Aralık 2020 tarihinde canlı görüldü ve 21 Aralık’ta yaşamını yitirmiş halde bulunan Karima için Karaçi, Lahor başta olmak üzere çok sayıda kentte 24 Aralık tarihinde katliam karşıtı protesto eylemleri düzenlendi. Ölümü ve ölümünün ardından cenazesinin geldiği ülkesinde günlerce Karima Baloch için protesto eylemleri düzenlendi. Karima Baloch anısına düzenlenen eylemler ülkeyi günlerce sarsarken sansür nedeniyle protestoların küçük bir kısmı yansımasını haber bültünlerinde buldu. Belucistan sokaklarının yanı sıra Karaçi’de de halk Karima için cenaze namazı kılmak istedi ancak cenaze namazının kılınmasına dahi tahammül edilmedi! Karima Baloch’un naaşı geniş güvenlik önlemleri altında, sokağa çıkma yasağı ilan edilerek ve cenaze namazı bile kılınmadan, sınırlı sayıda yakın akrabasının katıldığı törenle toprağa verildi.

Genç yaşına rağmen ülkesi kadınları için ataerkil yapıya ve devlet sistemine karşı başkaldırdığı için sembol ve ikon olarak kabul edildi. Karima Baloch’un katledilmesi ardından ülkede anısına yapılan protesto eylemleri ve aydınlanmayan bir cinayet kaldı...