Günün Portresi: Endonezyalı kadınların öncüsü Radin Adjeng Kartini

Endonezya’nın önde gelen kadın kahramanı Raden Adjeng Kartini, kız çocuklarının okuması ve Endonezyalı kadın hakları konucunda öncülük etti.

Haber Merkezi – Radin Ayu-Kartini adıyla tanınan Raden Adjeng Kartini, şuan Endonezya olarak bilinen Hollanda kolonisinin bir parçası olan Hollanda’nın Doğu Hindistan’ın Cava kentinde varlıklı bir ailede 21 Nisan 1879 yılında dünyaya geldi. Babası Sosroningrat, Japera’nın Regency şefi olmadan önce Mayong’un Regency şefiydi. Annesi Ngasirah, Madirono’nun ve Telukawur’daki bir din öğretmenin kızıydı. Her ne kadar annesi Sosroningrat’ın ilk eşi olsa da o süreçte çok eşlilik yaygındı. Koloni düzenlemeleri, bir soylu ile evlenebilmek için Regency şefi olmayı gerektirirdi. Ngasirah yeteri kadar soylu olmadığı için babası onu Raja Madura’nın doğrudan torunu olan Woerjan ile ikinci kez evlendirdi. Bu ikinci evlilikten sonra, ikinci eşinin kendi babası olan Tjitrowikromo’yu yerinden ederek Jepara’nın Regency şefliğine yükseltildi. Raden Adjeng Kartini üvey kardeşleri de dahil olmak üzere 11 çocuklu bir ailenin 5’inci çocuğu ve 2’nci büyük kızıydı.

Felemenkçe öğrendi

Entelektüel bir geleneğe sahip bir ailede büyüyen Raden Adjeng Kartini’nin ağabeyi Sosrokartono başarılı bir dilbilimciydi. Raden Adjeng Kartini’nin ailesi ona sadece 12 yaşına kadar okula gitmesine izin verdi. Raden Adjeng Kartini, Cavalı kadınlar için alışılmamış bir başarı olan Felemenkçeyi öğrendi. 12 yaşına girdiğinde, Cavalı soylu aileler arasında yaygın olan, genç kızları evliliğe hazırlamak amacıyla evde inzivaya çektirildi. Bu inziva sırasında kızların evlenene kadar ebeveynlerinin evinden ayrılmalarına izin verilmezdi, bu noktada onların üzerindeki otorite eşlerine devredilirdi. Raden Adjeng Kartini’nin babası özel dikiş kursu alması ve toplumda görünmesi için bazen ona ayrıcalık tanıyıp hoşgörülü davranırdı.

Feminist düşünce ilgisini çekti

İnziva sırasında Raden Adjeng Kartini, kendi kendini eğitmeye devam etti. Felemenkçe konuşabildiği için bir sürü mektup arkadaşına sahip oldu. En iyi arkadaşı olan Rosa Abendanon bunlardan biriydi. Kitaplar, gazeteler ve Avrupa dergileri, Raden Adjeng Kartini'nin Avrupa feminist düşüncesine olan ilgisini çekti ve o zamanlar çok düşük bir sosyal statüye sahip olan yerli Endonezyalı kadınların koşullarını iyileştirme arzusunu teşvik etti.

Felemenkçe birçok kitap okudu

Raden Adjeng Kartini, Pieter Brooshooft tarafından düzenlenen Semarang gazetesi De Locomotief'in yanı sıra, kitapçılar tarafından abonelere dağıtılan dergilerden Leestrommel'i okudu. Ayrıca yayınladığı katkıları göndermeye başladığı Hollandalı kadın dergisi olan De Hollandsche Lelie'nin yanı sıra kültür ve bilim dergilerini de okudu. Yirmisinden önce Max Havelaar ve Multatuli’nin Aşk Mektupları’nı okumuştu. Louis Couperus'un De Stille Kracht'ı, Frederik van Eeden, Augusta de Witt, romantik-feminist yazar Goekoop de-Jong Van Eek ve Berta von Suttner'ın savaş karşıtı bir romanı olan Die Waffen Neider’in eserlerini okudu. Hepsi de Felemenkçe idi.

Kadınlar için okul açtı

Raden Adjeng Kartini’nin endişeleri yalnızca kadınların özgürleşmesi alanında değil, toplumunun diğer sorunları üzerineydi aynı zamanda. Raden Adjeng Kartini, kadınların özgürlüklerini, özerkliklerini ve yasal eşitliklerini kazanma mücadelesinin sadece daha geniş bir hareketin parçası olduğunu gördü. Ailesi, daha önce üç eşi olan Rembang Regency Şefi Joyodiningrat ile onu 12 Kasım 1903’te evlendirdi. Her ne kadar bu, Raden Adjeng Kartini’nin isteklerine aykırı olsa da hasta babasını yatıştırmak için kabul etti. Eşi Raden Adjeng Kartini’nin amaçlarını anladı ve Rembang Regency Ofis binasının doğu tarafında kadınlar için bir okul açmasına izin verdi. Raden Adjeng Kartini’nin tek oğlu 13 Eylül 1904'te doğdu. Birkaç gün sonra 17 Eylül 1904'te Raden Adjeng Kartini, 25 yaşındayken yaşamını yitirdi ve Bulu Rembang Köyü'ne defin edildi.

Ondan etkilenen çok kişi oldu

Raden Adjeng Kartini örneğinden esinlenen Van Deventer ailesi, kadınlar için okullar inşa eden R.A. Kartini Vakfı’nı ve 1912'de Semarang'daki “Kartini'nin Okullarını”, Surabaya, Yogyakarta, Malang, Madiun, Cirebon'da kurdu ve bunu diğer bölgelerdeki diğer kadın okulları izledi. 1964’te başkan Sukarno, Kartini'nin 21 Nisan olan doğum gününü “Kartini Günü” olarak resmi tatil ilan etti ancak bu karar eleştirildi. Kartini Günü'nün 22 Aralık'ta Endonezya'da Anneler Günü ile birlikte kutlanması önerildi.