BERÇEM CÛDÎ

Kobanê - Kürt kadınları tarihte özgürlük mücadelesi verirken önemli rollerde yerlerini aldılar. Bu alanlardan biri medya oldu. Medya alanında hakikatin peşinden koşarak, Kürt halkının mücadelesini halka duyurmaya çalışan Gurbetellî Ersöz, Şîlan Kobanê, Denîz Firat, Nûjiyan Erhan, Dilîşan Îbiş, Dilovan Gever ve onlarca kadın gazeteci örneği verilebilir. Medya alanında öncü olan bu kadınlar, arkalarında zengin bir miras bıraktı. Halklarının duygularına tercüman olan bu kadınlar gelecek nesildeki Kürt kadın gazetecilere örnek oldular.

Rojava Kürdistan'ında Kürt halkının medyada çalışma olanakları kısıtlıydı. Bu yüzden bu bölümü okumak isteyen yüzlerce genç okuyamadı. 19 Temmuz 2012 devriminin başlamasıyla birlikte halk her alanda örgütlenerek, basın alanında kendini geliştirdi. Bu kapsamda Rojava Kürdistan’ında yüzlerce kadın ve genç basın alanına yönelerek, ajans, televizyon, radyo ve gazeteler kurdular. Bu kadınlardan biri olan Dilîşan Îbîş, Kuzey ve Doğu Suriye’de insanlık düşmanı IŞİD’in mağlubiyetini takip ederken yaşamını yitirdi.

Kimliğiyle ön plana çıktı

Aslen Kobanê'nin doğusundaki Helincê köyünden olan Dilîşan Îbîş, 26 Eylül 1992'de yurtsever bir ailede dünyaya geldi. Bilime meraklı olan Dilîşan Îbîş, ilköğrenimini Muhaddath okulunda, ortaokulu Xensa’da ve liseyi Shreha’da okudu. Üniversite eğitiminde işletme bölümünü seçen Dilîşan Îbîş, 2011 yılında Halep şehrine giderek eğitimini tamamladı. Bu arada Suriye'de çatışmalı sürecin ilk kıvılcımları yandı ve bu kıvılcım tüm Suriye’ye yayıldı. Öte yandan Kürt halkı da Rojava Devrim’inin hazırlıklarını yapıyordu. Küçüklüğünden beri dilinin, kültürünün, tarihinin ve kimliğinin bilincinde olan Dilîşan Îbîş, bu durumdan etkilenerek, Kobanê’ye dönmeye karar verdi. Kobanê’ye dönen Dilîşan, örgütsel faaliyetlere katıldı ve medya alanında yeteneklerini keşfetti. 2013 yılında medya alanına yönelen Dilîşan, Dengê Kobanê adlı radyoda Arapça haber programları yapmaya başladı. Yetenekli, akıllı ve iradeli özelliklere sahip olan Dilîşan, kısa sürede ilerleme kaydederek, hem radyo istasyonunu hem de radyo ekibini eğitti. 

Gazetecilik faaliyetlerinde kadınlara odaklanıyordu

Daha çok kadınların çektikleri sıkıntılara odaklanan Dilîşan, kadınlara öğütler vererek, tecrübelerini anlattı. Dilîşan’ın kadın sorunları konusundaki duyarlılığı haberlerine de yansıdı. Özellikle 2013-2014 yıllarında IŞİD’in Girê Spî ve Doğu Kobanê köylerine yönelik saldırılarını haberleştiren Dilîşan, daha çok kadınların direniş ve mücadelesine odaklandı. Farklı haber ve programlarla IŞİD vahşetine karşı savaşan kadınların gücünü,  görüntüleri ve fotoğraflarıyla kamuoyuna aktardı. Dilîşan, bu konuyla ilgili bir makale paylaşarak, "Kadınlar ne güçsüzdür, ne de zayıf. Köle pazarlarında satılmaya mahkum değiller. Baskı ve inkarla yönetilmiyorlar. Aksine, otoriter zihniyete karşı direnişte lider oldular" diyerek kadınların gücüne dikkati çekti. Ayrıca Dilîşan, bu makaleyle, kadınların mücadelesine ve liderliğine olan inancını da dile getirdi.

Her alanda öncüydü

15 Eylül 2014'te IŞİD Kobanê'ye saldırdı. YPJ/YPG savaşçıları ve yüzlerce yurtsever saldırılara direndi. Öte yandan yüzlerce aile Kuzey Kürdistan'a taşındı. Dilîşan Îbîş ve bir grup arkadaşı ile Kobanê'den ayrılmayı reddetti ancak savaşın şiddeti nedeniyle Kuzey Kürdistan'a gitmek zorunda kaldı. Kuzey Kürdistan’da Dilîşan ve arkadaşları Türkiye polisleri tarafından tutuklandı. Cezaevinde arkadaşlarıyla 13 gün hücrede tutulan Dilîşan, açlık grevine başladı. Türkiye güçleri çaresiz kalarak Dilîşan ve arkadaşlarını serbest bıraktı. Bu olaydan sonra çalışmalarına devam etmek için hemen Cizîrê Bölgesi’ne hareket eden Dilîşan, Dengê Cûdi Radyosu'nda yerini de aldı. 26 Ocak 2015'te Kobanê'nin kurtarılmasıyla birlikte Dilîşan, radyo istasyonunu yeniden inşa etmek için Kobanê'ye döndü. Bu şekilde radyosuna işçi aldı, onları eğitti ve 13 Mart'ta Dengê Kobanê Radyosu’nda yeniden yayına başladı. Radyo çalışmasına ek olarak, iki ay Ronahi TV'de muhabirlik yaptı. 2016 yılı sonunda Dilîşan, Qamişlo kantonu-Cizîre Bölgesi’ndeki ANHA ajansına katıldı ve gazetecilik faaliyetlerine devam etti. Burada savaş muhabirliği yapan Dilîşan, IŞİD’e karşı yürütülen mücadeleyi takip etti. 

Kürt basın tarihine ismini yazar

12 Ekim 2017’de Kuzey ve Doğu Suriye’nin Cizîrê Bölgesi’nde IŞİD’e karşı yürütülen mücadeleyi takip eden Dilîşan Îbîş ve arkadaşları Hogir Mihemed ve Rizgar Denîz, QSD güçlerinin sivilleri çetelerin elinden kurtarmasını haberleştirmeye gitti. O sırada ise IŞİD Dêrazorê ve Hasekê kenti arasında bulunan Xarafi yolunda bombalı iki aracı patlatarak katliamı gerçekleştirdi. Patlama sonucunda ANHA ajansı muhabirleri Dilîşan Îbîş ve Hogir Mihemed hayatını kaybederken Rizgar Denîz ağır yaralandı. İki ay sonra Rizgar Denîz de hayatını kaybetti.