Haber Merkezi- Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV), İnsan Hakları Derneği (İHD) ve Türk Tabipleri Birliği (TTB) İnsan Hakları Kolu, Birleşmiş Milletler (BM) 26 Haziran İşkence Görenlerle Dayanışma Günü’ne ilişkin ortak bir yazılı açıklama yaptı.

Açıklamada Türkiye’nin de imzacısı olduğu BM İşkence ve Diğer Zalimane, İnsanlık Dışı ya da Onur Kırıcı Muamele ya da Cezaya Karşı Sözleşme’ye göre işkencenin istisnasız bir yasak olduğu belirtildi. Açıklamada Türkiye’de işkencenin sistematik bir şekilde devam ettiği vurgulanarak şu ifadelere yer verildi:

“Ekonomiden toplum sağlığına kadar ülkenin tüm meselelerini güvenlik sorunu haline getiren mevcut siyasal iktidarın, her geçen gün daha da artan baskı ve kontrole dayalı yönetme tarzı sonucu, günümüzde tüm ülke adeta işkence mekânı haline gelmiştir. Kolluk güçlerinin, evrensel hukukta ve ülke yasalarında tanımlanan zor kullanma yetkisinin çok ötesine geçen, kural dışı, denetlenmeyen, cezalandırılmayan, siyasal iktidar tarafından görmezden gelinen, hatta teşvik edilen bu şiddeti sıradanlaşmış, gündelik yaşamın bir parçası haline gelmiştir.”

Türkiye’den güncel veriler

Açıklamada, aynı zamanda Türkiye’ye dair güncel veriler de paylaşıldı. TİHV Dokümantasyon Merkezi’ne göre 2022 yılında 1 kişi, 2023 yılının ilk beş ayında ise en az 6 kişi gözaltında şüpheli şekilde yaşamını yitirdi. 2023 yılı ilk beş ayında TİHV’e işkence ve kötü muameleye maruz kaldığı gerekçesiyle 270 kişi başvurdu.

İHD Dokümantasyon Birimi’nin tespitlerine göre ise 2022 yılında resmi gözaltı yerlerinde en az bin 347 kişi işkence ve diğer kötü muameleye maruz kaldı. TİHV’e başvuranların yüzde 50,7’si emniyet müdürlüklerinde, yüzde 5,7’si polis karakolunda, yüzde 6,4’ü jandarma birimlerinde işkence ve diğer kötü muameleye maruz kaldığını ifade etti.

İşkence ve kötü muamele

Kolluk güçlerinin barışçıl eylem ve etkinliklere müdahalesi sonucu 2022 yılında 144’ü çocuk, en az 5.434 kişi, 2023’ün ilk beş ayında ise 49’u çocuk, en az 1.557 kişi işkence ve diğer kötü muameleye maruz kaldı. 2022 yılında yine en az 230 kişi, 2023 yılının ilk beş ayında ise en az 76 kişi sokakta ve açık alanda işkence ve diğer kötü muameleye maruz kaldı. İHD Dokümantasyon Birimi’nin tespitlerine göre, 2022 yılında 42’si çocuk, toplam 2.928 kişi resmi olmayan gözaltı yerlerinde ve gözaltı dışındaki yerlerde işkence ve diğer kötü muameleye uğradığını belirtti.

83 mahpus şüpheli bir şekilde öldü

İHD’ye yapılan başvurular ve elde edilebilen diğer verilere göre 2022 yılı içinde 198 kişinin ajanlaştırma, kaçırılma ve tehdide maruz kaldığı tespit edildi. İHD Dokümantasyon Birimi’nin verilerine göre 2022 yılında hapishanelerde işkence ve kötü muameleye uğradığını iddia eden mahpus sayısı 247 kişi oldu. TİHV Dokümantasyon Merkezi’nin verilerine göre, hapishanelerde 2022 yılında en az 65 mahpus, 2023 yılının ilk beş ayında ise 10 mahpus hastalık, intihar, şiddet, ihmal vb. gerekçelerle yaşamını yitirdi. İHD Dokümantasyon Birimi’ne göre ise 2022 yılında hapishanelerde en az 83 mahpus şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.