ZOUHOUR MECHERGUI

Tunus – Tunus halkı, parlamentonun ikinci kanadı olarak görev yapacak, "Bölgesel ve Yerel Ulusal Konseyi" seçimlerinin ilk turu için 24 Aralık’ta sandık başına gitti. Kadınların seçimlere aday olarak katılımı ise yüzde 13’lerde kaldı.

Tunus Akdeniz Merkezi, kadınların seçime katılımına yönelik hedeflediği bazı valiliklerde 3 aşamadan oluşan bir proje uyguladı. Tunus Akdeniz Merkezi Proje Koordinatörü Ahlam Al-Karui, projeye ilişkin ajansımıza konuştu. Ahlam Al-Karui, projenin ilk tur oylamada kadınların varlığının ve katılımının kapsamını belirlemek için üç aşamaya odaklandığını, bu aşamalardan ilkinin adayların gözlemlenmesi olduğunu anlattı.

‘Kadın adaylar kendilerini tanıttı’

Projenin ikinci aşamasının ise dijital medya üzerinden yürütüldüğünü belirten Ahlam Al-Karui, “Kadın adaylar röportajlarla kendilerini tanıttı. Bizler de kadın adayların yaşadıkları zorlukları ve engelleri belirledik. Üçüncü aşama ise oy verme işleminde kadınların sandık başlarına gitmelerini sağlamaktı. Bunun içinde anket yapıldı. Kadınlara seçim sürecinin kuralları hakkında bilgi verildi ve birçok ihlale dikkat çekildi” dedi.

‘Yasaların siyasi hayatı ne ölçüde teşvik ettiğini değerlendiriyoruz’

Kadınların siyasete katılım haklarına ilişkin yasaları incelediklerini dile getiren Ahlam Al-Karui, böylelikle yasaların kadınların siyasi hayatını ne ölçüde teşvik ettiğini değerlendirdiklerini ifade etti. Ayrıca kadınların karşılaştıkları zorlukları tespit ettiklerini söyleyen Ahlam Al-Karui, “Seçim sürecinin ulusal ve uluslararası yasa ve standartlara ne ölçüde uygun olduğunu da belirliyoruz. Proje, kadınların yerel seçimlere katılımına ilişkin genel iklimin bir resmini çiziyor, bu alanlarda karşılaştıkları zorlukları belirliyor, bunların kapsamını değerlendiriyor, kırsal ortamlarda ve sınır bölgelerinde kadınların katılımının önemine dikkat çekiyor” diye konuştu.

‘Adayların sadece 939’u kadındı’

Seçimlerde 6 bin 697 adaydan sadece 939’unun kadın olduğuna dikkat çeken Ahlam Al-Karui, şu verileri aktardı:

“Gafsa, Kairouan, Nabeul, Kasserine, Tataouine ve Gabes valiliklerindeki ilk derece mahkemesinin bölgesel dairelerinde, dosyaları yetkililer tarafından reddedilen kadınlardan herhangi bir itiraz gelmedi. Büyük Tunus'ta kadınlar tarafından sunulan temyizlerin yüzde 59'u, yani 12 temyizden 7'sini temsil ediyordu. Bu bölgelerde temyiz başvurusunun olmayışı, kadın adayların seçim anlaşmazlığı konusuna aşina olmamalarına ve temyiz dosyalarını hazırlayamamalarına ve özellikle sorumluların görev yaptığı seçim bölgelerinin coğrafi uzaklığına bağlıyoruz. Seçim anlaşmazlığının esasına dair bilgi eksikliğinin yanı sıra itirazın da taşınması gerekiyor ve bu konu sadece kadın adayları ilgilendirmiyor, aynı zamanda çok sayıda avukat ve hakimi de ilgilendiriyor.”

‘Kadın adaylar baskı ve şiddete maruz kaldı’

Ahlam Karui, hukuki prosedürlerin karmaşık olduğunu ve iki günü geçmeyecek kadar kısa bir sürede tamamlanması gerektiğini ifade etti. Kadın adaylık yüzdesinin erkeklere kıyasla yüzde 13'ü aşmadığı için zayıf olduğunu vurgulayan Ahlam Al-Karui, bunu karar verme pozisyonlarında kadınların varlığını hala reddeden zihniyete bağladı. Kadın adayların baskı ve şiddete maruz kaldığına işaret eden Ahlam Karui, erk zihniyet tarafından “kadınlar bizi temsil edemez” söylemleriyle kadın adayların adaylıktan çekilmeleri için baskı altına alındığına dikkat çekti.

‘Kamuoyu kampanyaya destek olmadı’

Seçim kampanyaları sürecinde kadın adayların yüzde 16’sının cinsiyet ayrımcılığına, yüzde 19'unun ise alan kısıtlamasına ve psikolojik şiddete maruz kaldığını belirten Ahlam Al-Karui, kampanyaya kamuoyu desteğinin de olmadığını söyledi. Ahlam Al-Karui, kadınların seçimlere katılım oranının düşüklüğünün daha önceki milletvekili seçimlerinde de olduğu gibi eşit temsiliyetin yasalarla güvence altına alınmamasına bağladı. Kadınların liderlik pozisyonlarından uzaklaştırılmaya çalışıldığına vurgu yapan Ahlam Karui, “Yasalarla cinsiyet eşitliği güvence altına alınmalı, kadınlar siyasette desteklenmeli, kadınlar dışlanma ve ayrımcılık korkusu olmadan siyasete katılabilmeli. Tüm bunlar için yasal güvenceyi gerektiriyor. Bunlar, kadınların güvenini yeniden tesis etmek için devletin ve sivil toplumun alacağı rollerdir” şeklinde konuştu.

‘Zorluklara rağmen kadınlar siyasi arenada varlıklarını sürdürüyor’

Önceki yıllara göre kadınların Meclis'teki varlığının azaldığına işaret eden Ahlam Al-Karui, 2014 yılında kadınların seçimlere katılımının yüzde 31 olduğunu ancak 2023’e gelindiğinde bu oranın yüzde 13’lerde kaldığına vurgu yaptı. Ahlam Al-Karui, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Sayı az olsa da kadınlar haklı davaları için rollerini oynuyor. Çeşitli partilerden gelen zorluk ve engellemelere rağmen kadınlar siyasi arenadaki varlıklarını sürdürmeye devam ediyor. Tunus tarihinde ilk kez 25 Aralık 2023'te tanık olduğu ve çoğunluğu erkek 7 bin 205 adayın bölgelerdeki yerel meclislere 2 bin kişiyi atamak için yarıştı. Belediyelerin ikinci oturumu Ocak sonu veya Şubat başında gerçekleşecek.”