Ankara- Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezleri Raporu’nu “İşkencede kaygı veren artış” başlığıyla yayınladı. Rapora göre; işkence ve kötü muamele gördüğü için 2022 yılında TİHV’e başvuranların sayısı bir önceki yıla göre yüzde 22 arttı.

Raporda, 2022 yılında yine emniyet müdürlüklerinden karakollara, resmi araçlardan sokağa kadar her alanda işkence uygulandığının tespit edildiği belirtilerek, bu raporla Türkiye’de işkence gerçeğine bir kez daha ışık tutulduğu kaydedildi.

‘En yüksek ikinci başvuru sayısına ulaşıldı’

TİHV’e geçtiğimiz yıl bin 201 kişinin kendisi ya da bir yakınının işkence ve kötü muameleye maruz kaldığı için başvurduğuna dikkat çekilen raporda, “Böylece, 1990 yılından bu yana işkence görenler ve yakınları için tedavi ve rehabilitasyon çalışmaları yürüten TİHV’in tarihinde, 2001 yılındaki en yüksek başvuru sayısından sonraki en yüksek 2’nci başvuru sayısına ulaşılmış oldu” denildi. TİHV Başkanı Metin Bakkalcı, raporun sunuş yazısında bu duruma dikkat çekerek, insan hakları konusundaki kötü gidişatın bir göstergesi olduğunu belirtti.

3 yaşından 76 yaşına kadar işkence başvurusu!

Rapora göre, bin 201 kişiden bin 117’si kendisi, 84’ü ise bir yakını işkence ve diğer kötü muamele gördüğü için TİHV temsilciliklerine ulaştı. Başvuranların bin 79’unun Türkiye içinde, 38’inin ise Türkiye dışında işkence ve kötü muamele gördüğü belirlendi. Bunların 756’sı 2022 yılı içinde, diğerleri ise önceki yıllarda işkence ve kötü muamele gördüğü için başvurdu. Gördüğü işkence ve kötü muamele nedeniyle başvuranların en küçüğü 3 yaşında, en büyüğü 76 yaşında. Başvuranların yüzde 56,9’u erkek, yüzde 39,1’i kadın, yüzde 4’ü ise LGBTİ+ oldu.

Başvuranların yüzde 43,5’i cinsel işkence gördü

Vakfa başvuranların yüzde 70,2’sinin fiziksel müdahaleye, yüzde 83,4’nün tehdit ve hakarete, yüzde 45,2’si pozisyonel işkenceye uğradı. 497 kişi ters kelepçeli halde bekletildi. Başvuranların yüzde 43,5’i cinsel işkence gördüğü tespit edilirken, 3 kişinin tecavüze uğradığı aktarıldı. 80 kişi ise fiziksel cinsel tacize uğradı. Barışçıl toplantı ve gösterilere yönelik artan baskı ve engellemeler de rapora yansıdı. Gözaltı sürecinde işkence görenlerin yarısından fazlası (yüzde 50,6’sı) sokakta ya da açık alanda işkence ve kötü muamele gördü.

Gözaltına alınan iki kişiden biri işkence gördü

Gözaltı sürecinde işkence gördüğünü belirten her iki kişiden birinin (50,7) götürüldüğü emniyet müdürlüklerinde işkenceye ve kötü muameleye maruz kaldığı tespit edildi. Vakfa başvuranlardan 131’i İstanbul Emniyet Müdürlüğü’nde, 103’ü Van Emniyet Müdürlüğü’nde işkence ve kötü muamele gördüğünü belirtti.

Karakollar, jandarma komutanlıkları/karakolları kadar gözaltı araçlarında da işkence ve kötü muamele sürdü. Gözaltı sürecinde işkence görenlerin yüzde 30,7’si araç içinde kolluk güçlerinin işkence ve kötü muamelesine maruz kaldı.

Başvurular Amed, Van, Cizîr’de arttı

Raporda Amed (Diyarbakır), Van ve Şırnex’in Cizîr (Cizre) ilçesindeki TİHV merkezlerine yapılan başvuruların her yıl giderek arttığına vurgu yapıldı. Bu durumun bölgede ifade özgürlüğü ile barışçıl toplantı ve gösteri özgürlüğüne yönelik yasaklamalarla birlikte ele alınması gerektiğine işaret edildi.

Ayrıca raporda, gördüğü işkence ve kötü muamele nedeniyle vakfa başvuranların yüzde 68,8’nin de Kurdistan kentlerinde doğanlar olduğu aktarıldı.