LEYLA JAMA

Somali’de, devam eden silahlı çatışmalardan kuraklık ve zorunlu göçe kadar uzanan krizler yaşanırken, medyada bu karmaşık gerçekliğin bir yansıması görülüyor. Toplumun yarısı olan kadınlar medya alanında görünmez kılınıyor.  

Kadının medyadaki varlığı sadece mesleki bir katkı değil; aynı zamanda tarihsel olarak dayatılan sessizlik duvarını kıran cesur bir direniş eylemi, toplumsal bir dönüşümün güçlü göstergesi. Bu, toplum adına konuşmaya kimin hakkı olduğu ve kimin hikâyelerini, umutlarını ve acılarını temsil edebileceğini yeniden tanımlıyor.

Somalili kadınlar uzun süre kamusal alanda dışlandı; sesleri siyaset, ekonomi ve insani meselelerde duyulmadı. Medyaya girmeleri sadece bir iş fırsatı değil; kamu söylemini yeniden şekillendirmek, sesi olmayanlara ses vermek anlamına geliyor. Kadının yokluğu, toplumun yarısının gerçeklikten dışlanması demek. Kadınlara adil alan tanımayan medya, ne kadar güçlü olursa olsun eksiktir.

Hakikat kadınların katılımı olmadan anlatılamaz

Medyanın en önemli işlevlerinden biri hakikati aktarmaktır. Ama hakikat, kadınların katılımı olmadan anlatılamaz. Somalili kadın gazeteciler, çoğu zaman göz ardı edilen aile içi şiddet, erken evlilik, kadın sünneti ve eğitim hakkından mahrum bırakılma gibi konulara ışık tutuyor. Haber odalarında kadınların varlığı, bu meselelerin gölgede kalmamasını ve toplumun acı verici gerçekleriyle yüzleşmesini sağlıyor.

Bir gazeteci, kuraklık yüzünden çocuklarını kaybeden bir anneyi yazdığında ya da göç kamplarındaki kadınların acılarını aktardığında, insanlığa düşünme ve çözüm arama fırsatı veriyor. Kadının medyadaki sesi yalnızca bir rapor ya da program değil; geleneksel medyada sıklıkla görünmeyen yaşamların penceresidir.

İlham kaynağı oldular

Son yıllarda dijital medya kadınlara yeni ifade alanları açtı. Sosyal ağlar ve çevrim içi platformlar, genç kadın gazetecilere daha özgür bir görünürlük sağladı. Bu platformlar sadece yayın araçları değil; kadınların hikâyelerini doğrudan kitlelere ulaştırabildiği, dengeli bir kamuoyu inşa edebildiği mecralar.

Dijital kadın gazeteciler, yalnızca medya alanını genişletmekle kalmadı; gelecek nesiller için ilham kaynağı oldu. Bir Somalili kadının televizyon programı sunduğunu ya da araştırmacı bir habere imza attığını gören genç kızlar, kendilerinin de katılma hakkına sahip olduklarını anlıyorlar.

‘Kadınların sesini kısmak gerçeği görmezden gelmektir’

Bütün bu fırsatlara rağmen, Somalili kadınların medyada karşılaştıkları engeller büyük: güvenlik tehditleri, toplumsal cinsiyet temelli şiddet, kurumsal ve sosyal ayrımcılık… Yasal korumanın zayıflığı, eğitim ve destek programlarının eksikliği bu yolculuğu daha da zorlaştırıyor. Bu engeller çözülmezse, kadınların ifade özgürlüğünü geliştirme fırsatları sınırlı kalacak; toplumun yarısı medya dışında bırakılmış olacak. Kadınların sesini kısmak, gerçeğin yarısını görmezden gelmek demek.

Kadınlar değişimin gücünü kanıtlıyor

Hiçbir toplumda ifade özgürlüğü, kadınlara adil bir pay verilmeden tam olamaz. Medyada kadının sesi, bireysel bir hak değil; demokratik ve bütüncül bir toplum kurmanın temel koşuludur. Zor şartlarda yol açan Somalili kadın gazeteciler, değişimin mümkün olduğunu kanıtlıyor. Onları desteklemek bir lüks değil, bütün toplumun özgürlüğüne yapılan bir yatırımdır.

Kadının medyadaki varlığı haber aktarmanın ötesine geçiyor; eğitimi, hesap sorulabilirliği ve kamusal karar alma süreçlerine katılımı da içeriyor. Her haber, daha adil ve eşitlikçi bir toplum için atılmış bir adımdır.

Kadın dayanışmasına ihtiyaç var

Somalili kadınlar medyada çalışmaya başladı; şimdi ihtiyaç duydukları şey kurumsal ve toplumsal destek, yasal koruma, mesleki eğitim ve hem içeride hem dışarıda kadın dayanışmasıdır. Bütün bunlar, kadın sesini gerçek bir değişim gücüne dönüştürür.

Somali toplumu, kadınlarının sesini duymadan kalkınma ve istikrar elde edemez. Medyada kadının sesi bir tercih değil; bir zorunluluktur. Yapmamız gereken tek şey dinlemek, desteklemek ve bu seslere gerçeklik değiştirme fırsatı vermektir. Sonuçta, kadınların sesi yükseldiğinde özgürlüğün kendisi yükselir. Somali’nin bugün her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyduğu şey de işte bu özgürlüktür.

*Somalili Aktivist