SUZAN EBU SAİD

Beyrut- Lübnan’da insan hakları ve kadın örgütleri, yıllardır cinsiyet kotası talebini ve kadınların siyasi temsil hakkının yasallaşması için çalışma yürütüyor. Son olarak Beyrut’ta 7 Aralık’ta Yarı Yarıya Örgütü tarafından konuya ilişkin bir konferans düzenlendi. Konferansta, Kadın Kotası Kanun Tasarısı hazırlandı. Hazırlanan bu tasarıyı, konferansa katılan Emel Partisi, Değişim Partisi, Özgür Yurtsever Hareketi, Lübnan Falange Partisi, İlerici Sosyalist Parti temsilcileri imzalanarak, Temsilciler Meclisi Genel Kurulu’na sunuldu. Genel Kurul Toplantısı’nda onaylanması beklenen tasarıya nihai karar verilmeden Meclis Komisyonlarında da gündeme alınacak. Tasarının onaylanarak 2024 yılının Mayıs ayında yapılması planlanan Yerel Yönetimler Seçimlerine yetiştirilmesi bekleniyor.

Kadınların katılım yüzdeleri yıldan yıla artış gösteriyor

Falange Partisi Siyasi Büro Üyesi Lina Farajallah, kadınların siyasete katılım oranlarındaki artışa dikkat çekerek, “Lübnan Falange Partisi, kadın kotasına uymayı seçti. Genel Konferans ve iç seçimlerde ilk aşamada yani 2011, 2015 ve 2019 yıllarında kadınların katılım yüzdesi yüzde 20'ye ulaşırken, bu yılda kadın temsiliyeti yüzde 25'e ulaştı. Siyasi ve liderlik düzeyinde adayların seçilmesi dört yılda bir gerçekleşiyor. Tartışmalarda seçim süreçlerinde kadın-erkek eşitliğinin olmadığı belirtildi ve bu nedenle tasarı onaylanırsa kota uygulaması zorunlu hale getirilecektir” diye belirtti.  

‘Kadınların rolünün artık sadece evi yönetmekle sınırlı olmadığına inanıyoruz’

Lübnan'da kadın hakları alanında çalışan avukat ve aktivist Laure Mughayzel’in 70 yıldır kadınların siyasette eşit temsiliyeti için çalıştığını kaydeden Lina Farajallah, “Laure Mughayzel, Lübnan Kadın Konseyi üyelerinden de biriydi. Kadınların yerel kalkınma ve belediyelerdeki rolüne olan ilgimiz, üyelerinin yüzde 47'sini kadınların oluşturduğu partiye de yansıdı. Kadınların rolünün artık sadece evi yönetmekle sınırlı olmadığına inanıyoruz. Onlar artık her alanda çalışıyorlar, bu nedenle biz de belediyelerdeki kadınları desteklemek için çalışıyoruz. Lübnan'daki tüm mezheplerden ve siyasi bağlantılardan kadınların belediyelerde rollerini oynamalarının gerekliliğini ve önemini ilettik” şeklinde konuştu. 

‘Kadın kotasının uygulanamaması ataerkil zihniyetin derinliğindendir’

İlerici Sosyalist Parti Siyasi Büro Üyesi Avukat Lama Hariz de kadın kotası yasasını destekleyenler arasında yer aldığını ve yıllardır bu konuda çağrıda bulunduğunu söyledi. Lama Hariz, “Kadınların siyasi çalışmalara katılması için 2014 yılında İlerici Gençlik Örgütü tüzüğündeki cinsiyet kotasını onayladık ve parti içinde gönüllü kota olarak bilinen kotayı aktif hale getirmeye başladık” dedi. 

Lübnan'da şu ana kadar kadın kota yasasını uygulanamamasının, toplumdaki ataerkil zihniyetin derinliğini gösterdiğini sözlerine ekleyen Lama Hariz, “Toplumu kadınların varlığının ve siyasi çalışmaya katılmanın önemi konusunda eğitmek gerekiyor. Kotanın onaylanması düşünülüyor. Belediye düzeyinde bunun Temsilciler Meclisi'nin çalışma gündemine alınması ve bir an önce onaylanması önemli, çünkü kadınların da içinde bulunması gerekiyor. Belediyelerin takip etmesi gereken sorunlara uygun çözümler üretebilmek için vatandaşları doğrudan ilgilendiren politikaların oluşturulması gerekiyor” ifadelerinde bulundu.

‘10 yıldır Kadın Kotası uyguluyoruz’

Siyasi aktivist ve İlerici Sosyalist Parti'nin liderlik konseyi üyesi Marwa Abi Farraj ise, konu hakkında şu değerlendirmede bulundu: “Cinsiyet kotasına dair kanun teklifi yaklaşık olarak 10 yıl önce onaylandı ancak ilk kez 10’ndan fazla temsilci tarafından imzalandı. Tabii ki bunu tüzüklerinde uygulayan Lübnanlı partilerin başında İlerici Sosyalist Parti vardı ve 2014'ten beri kadın kotasını uyguluyor.”

Lübnan’da yasalara rağmen kadınların siyasetteki oranı yüzde 6

Geçen Haziran ayında yapılan son seçimlerde İlerici Sosyalist Parti tüzüğünde kadınların yüzde 30 oranında temsil edilmesini öngören kota uygulanmasına rağmen kadınların eşit temsil edildiğini söyleyen Marwa Abi Farraj, “Sonuçların olumlu olmasını ve kadınların seçime katılmasını umuyoruz. Yasa geç geldi yani CEDAW anlaşmasının kabulünden 46 yıl sonra, Lübnan'ın anlaşmayı imzalamasından yaklaşık 20 yıl sonra. Lübnan Anayasası'nın giriş kısmının (c) paragrafında eşitliğin var olduğu ve tüm Lübnanlı erkek ve kadınların eşit olduğu yazıyor. Ancak hak ve görevlerde kadınların siyaset alanına katılım oranı yüzde 6'yı geçmiyor” dedi.

Kadın ve gençlere destek çağrısı

Marwa Abi Farraj, konuşmasının sonunda tüm kadınlara mesaj göndererek, "Lübnanlı kadınların içlerindeki korkudan kurtulmaları ve aday olmaları gerekiyor çünkü arzuladığımız şeyi başarma ve hakkımızı alma fırsatımız var. Karar alma süreçlerine katılmaya, ülkeyi yönetmeye, ilerletmeye, kadınların ve erkeklerin çeşitli alanlarda adil temsiline sahip olmalıyız, herkesi seçmen listelerinde yer alacak kadın ve gençleri desteklemeye çağırıyorum” diye belirtti.