ASMAA FATHI

Kahire – Mısır’ın kenti Aswan’da kadınlar, ataerkil yapı nedeniyle birçok baskıyla karşı karşıya. Ataerkil yapıya karşı bir grup kadın bir araya gelerek Aswan’da Genderist İnisiyatifi’ni oluşturdu. İnisiyatif, kadınların maruz bırakıldığı şiddet, ayrımcılık, ırkçılık, ücret eşitsizliği, kadın sünneti (genital sakatlama) gibi sorunların çözümüne yönelik mücadele ediyor. Genderist İnisiyatifi’nin kurucularından Nawal Mahmoud, Aswan’da kadınların yaşadığı sorunları ve bu sorunların çözümüne yönelik yürüttükleri çalışmalarla ilgili sorularımızı yanıtladı.

Aswan'da Genderist İnisiyatifi’ni oluşturma amacınız nedir?

Aswan'da kadınların gerçekliği farklıdır. Ataerkil kültür nedeniyle kadınlar birçok baskı ile karşı karşıya. Bir grup feminist olarak, kadınların sorunlarının çözümünün en önemli noktalarından birinin kabile klişelerini kırmak olduğunu belirttik. Kurumlar veya gençlik girişimleri, oradaki kadınların gerçekliğini değiştirmenin yollarını tartışmak için harekete geçti.

‘Toplumsal eşitliği ele alan basın yaratmak için çalışıyoruz’

Cinsiyet eşitliğine dair çalışma yürütüyorsunuz. İnisiyatifin, özel olarak yerel basınla çalışmalar yürütmesinin sebebi nedir?

Kadın sorunlarını ele alan ve toplumsal cinsiyeti dikkate alan inisiyatif, genel olarak kadın dosyasını ele alırken ve onu şekillendirirken toplumsal eşitsizliğin hiç de azımsanmayacak bir yönünü ele alacak bir yerel basın yaratmak için çalışıyor. Başta miras meselesi olmak üzere kabile fikrinden kaynaklanan çeşitli ihlallerin yanı sıra taciz ve kadın sünneti dosyası olan bir dizi kriz üzerinde çalıştık ve bazı konulara ışık tuttuk.

‘Ten renginden dolayı da ayrıca ırkçılıkla karşı karşıya kalıyorlar’

Aswan'da kadın gerçeği diğer vilayetlerden görece farklı. Kadınların orada maruz kaldığı krizler ve ihlal biçimleri neler?

Ne yazık ki Aswan vilayetindeki kadınların ıstırabı karmaşık ve hayatlarında başarılı olmalarını engelleyen birçok bağlamla kesişiyor. Kendi fikirleri olan, kadınları kamusal faaliyetlere katılmaktan dışlayan bir kabile toplumunda yaşıyoruz. Kadınlar erkeklerden daha aşağı seviyelerde görüldüğü için eğitim, iş gibi alanlara katılma hakkı verilmiyor. Güneyli kadınlar yaşadıkları ayrımcılığın yanı sıra ten renklerinden dolayı da ayrıca ırkçılık ile karşı karşıya kalıyorlar. Ataerkil toplum içinde kadınlar miras haklarını da elde edemiyor ve ihyacı olanı seçemiyor. Erkekler kabile toplumunda kadınları ve kız çocuklarını özel mülk olarak görüyor. Kadın sünnetine maruz kalıyorlar ve çocuk yaşta evlendiriliyorlar. Kadınların bedenleri hakkında erkekler karar veriyor.

‘Şiddetin resmi verileri yok’

Son iki yılda kadına yönelik şiddette bir artış yaşanırken, Aswan’da durum nedir?

Aswan’da kadınlar zaten şiddet ve baskı altında. Kadınların iradesi yok sayılıyor, mülk haline getirilmiş. Kadınlarla ilgili tüm kararları erkekler veriyor. Şiddet büyük ölçüde var çünkü toplum aşiret, örf ve adetlerle yönetiliyor. Genel olarak Aswan ve Yukarı Mısır'da uygulanan şiddetin resmi verileri yoktur.

Aswan'daki kadınlar aile dışına çıkıp işgücü piyasasına katılabiliyor mu?

Ne yazık ki genel olarak kadın gerçeği çok kötü ama Yukarı Mısır'da yaşayanlar bir dizi krizle karşı karşıya kalıyorlar ve bunların başında kadın-erkek ayrımının yanı sıra başarılı olmalarına engel olan örf ve adetler geliyor. Aswan'daki kadınlar da ev içinde işlerden ve evdeki kişilerin bakımından sorumlu tutuluyor. Dijital alan kadınlara hayatlarını değiştirmeleri için ufuklar açmış olsa da gerçekte kadınlar hala büyük acılar yaşıyor. Kadınlar burada konuşma hakkına bile sahip değiller. Kadınların çalışma olanaklarına gelince; onlar için net imkanlar yok, güçlendiklerinden de söz edemeyiz. Valilik kadınların çalışabileceği, barınabileceği alanları yaratmamış.

Aswan'da yürüttüğünüz çalışmalar nelerdir?

İnisiyatif olarak kadınlarla etkileşime geçtik. Örneğin tezini hazırlayan bir kız öğrenci üniversite profesörü tarafından tacize maruz kalmıştı. Konu hassastı ve Özgür Güney Vakfı bize yardımcı oldu. Bizler öğrencinin yanında durarak, davası ile ilgilenerek yaşanan ihlallere de ışık tutabilmiştik. Kadın sünnetine karşı mücadele, çalışma yaşamında cinsiyet ayrımcılığı, ücret eşitsizliği gibi ihlalleri ortadan kaldırabilmek için çalışıyoruz. Kadına yönelik şiddeti ve ayrımcılığı ortadan kaldırmak için büyük çaba sarf eden dernekler ve girişimler olduğu gibi İnisiyatifimiz de Aswan'daki çalışmalarda büyük değişimler yaratıyor.

‘Birlik ve dayanışmanın sağlanması gerekiyor’

Kadın haklarına yönelik ihlallerin önlenmesine yönelik çözüm önerileriniz nelerdir?

Çözüme gelince de değişim ve iş birliğinin sağlanması gerekiyor. Vatandaşların kültürüne kök salmış gelenek ve göreneklerden bahsediyoruz ve bunlarla başa çıkmanın yolu da birlikte hareket etmektir. Kadınların kendilerini bulmaları ve haklarını savunabilmeleri için birlik ve dayanışmanın sağlanması gerekiyor. İstenilen değişimin gerçekleşmesi için toplumda farkındalık yaratılmalı, kadın hakları konusunda topluma yönelik bilinçlendirme çalışmaları yürütülmeli. Bu nedenle yerel basının yanı sıra eğitim ve geliştirilen müfredatın rolü önemli. Kadın ve insan hakları kurumlarının yanı sıra gençlik inisiyatifleri, hepsi birlikte gerçek bir etki yaratabilir.