RAJA KHAYRAT

Fas –Devletlerin savaş politikaları yüzünden milyonlarca insan yerinden edilerek, göç yollarına düştü. Büyük bir çoğunluğu bu yollarda ya yaşamını yitirdi ya da geri dönmek zorunda kaldı. Savaşın ve mülteciliğin arasına sıkıştırılan halkların başında da Ortadoğu ve Kuzey Afrika halkları geliyor. Göçmenlerin geçiş yolu olarak kullandığı Fas’ta mülteci sorunu gün geçtikçe derinleşiyor.

Demografya ve coğrafya alanında çalışma yürüten, göçmenler için projelerde yer alan insan hakları savunucusu araştırmacı Sanaa Zaimi, ulusal ve uluslararası sözleşmeler rağmen Fas’ta yaşamak zorunda kalan göçmenlerin hiçbir güvencelerinin bulunmadığını belirtirken, kadınların sorunlarının ise daha çetrefilli olduğuna değindi.

Göçmen kadınlar zor koşullarda yaşam mücadelesi veriyor

Fas’ı Avrupa ve diğer Ortadoğu ülkeleri için göçmenlerin geçiş yolu olarak kullandığını ve uzun süre Fas’ta yaşamak zorunda kaldıklarını söyleyen Sanaa Zaimi, kadın göçmenlerin yaşadıklarını şöyle sıraladı:

“Kadınların emekleri sömürülüyor, tüm mülteciler ucuz iş gücü olarak kullanılıyor ama kadınlar çok daha az paraya çalışıyorlar. Bunun yanında şiddet, hakaretle karşı karşıyalar. Tecavüz ve tacize uğrayan kadınların sayısında da önemli bir artış söz konusu. Güvenceleri yok her an sınır dışı edilmekle tehdit ediliyorlar ve çoğu ev hapsinde tutuluyor. Artık Fas bir geçiş noktası olmaktan çıkarak, göç alan bir yer haline geldi. Yasadışı göç karmaşık bir konu. Bunun ulusal ve uluslararası bağlamdaki sorunlarla ilişkisi söz konusu. Yasal belgeleri olmadığı için güvenceli bir işleri olmuyor. Bu yüzden de ekonomik sorunları çok fazla. Göçmenler hep bir arada yaşıyor. Bu da gittikleri ülkeye entegrasyonu daha zor bir hale getiriyor. Sahra altı göçmenler için durum daha zor. Irkçılıkla karşı karşıyalar. Ten renklerinin yerli halktan daha koyu olması ayrımcılık sebebi oluyor. Sokakta, çalıştıkları yerde, alay ediliyor, tacize uğruyor.”

Göçmenlerin yaşamlarını yasalarla güvence altına almak için proje geliştirdiler

Göçmen kadınlara dair yaptıkları çalışmanın Fas’a gelen göçmenler yanında diasporaya yayılan Faslı mültecileri de kapsadığını söyleyen Sanaa Zaimi, Kadın Hakları Birliği Federasyonu'nun Fransa, Belçika ve İspanya ortaklığıyla gerçekleştirilen bir proje olduğunu dile getirdi. Projenin amacının düzensiz göçmenlerin durumunu yasalar ile güvence altına almak olduğuna vurgu yapan Sanaa Zaimi, “Kadınlar eşleri üzerinden göç ediyorlar, eşler orada kadınları terk ediyor. Kadınların herhangi bir belgesi ya da kimliği olmadığından ortada kalıyor. Yasa dışı giriş yapanlar için bu durum daha sorunlu. Proje kapsamında, kadınların göç ettiği ülkelerde çocukları ile kaldıkları kamplardaki statülerini sağlamak.  Bu göçmen kadınların koşullarını iyileştirmek, yasal statülerini düzenlemek ve yasadışı göç sorununu kapsamlı bir şekilde ele almak için Ulusal İnsan Hakları Konseyi ve çok ortaklı feminist ve insan hakları dernekleri ve bölgesel kuruluşlar tarafından çabalar olduğunu söyleyebilirim” dedi.

Göç nedeni savaş ve ekonomi

Göçün temel nedeninin savaş ve ekonomik nedenler olduğunun altını çizen Sanaa Zaimi, yaptıkları çalışmaların sonuçlarını almaya başladıklarını ifade ederek, “Yasal sorunlarını çözebildiğimiz kimi kadınlar bizlerinde desteği ile küçük dikiş atölyeleri açtılar. Fas, uygulamada öyle olmasa da yasalarında kadın haklarını tanıyan bir ülke. Yaptığımız çalışmalar ile uygulamaya yansımasını sağlamaya çalışıyoruz. Burada medyanın rolü yüksek” diye konuştu.