RAJA KHAYRAT

Marakeş- Fas'ta 8 Eylül’de meydana gelen depremde 2 bin 946 kişi hayatını kaybetti.  5 bin 674 kişi ise yaralandı. Ülkede hala binlerce kişi kayıp. Al Huz eyaletinin Asni bölgesine bağlı Werkan’da deprem nedeniyle birçok eğitim kurumu tahrip oldu. Werkan bölgesindeki çok sayıda kız çocuğu, eğitim kurumlarının restorasyonunu nedeniyle geçici çözüm olarak Marakeş'teki eğitim kurumlarında ders başı yaptı. Marakeş'teki eğitim kurumlarında öğrenim gören öğrenciler, özellikle ailelerinden uzakta oldukları için yeni yaşamlarına uyum sağlamakta güçlük çekiyorlar. Depremzede öğrenciler, yaşadıkları zorlukları ajansımıza anlattı.

‘Bu durumu protesto ettik’

Ortaokul öğrencisi Hacer Ebu El Asafir, "Deprem evlerimizi yerle bir ettikten sonra kaldığımız çadırların yanında toplandık. Ardından eğitim gördüğümüz kurumun müdürü yanımıza geldi. Bize Marakeş'e gönderilip orada eğitime devam edeceğimizi söyledi. Kızların çoğu bunu reddetti. Başlangıçta Mohtar Al-Susi Enstitüsü’ne katıldığımızda bazı öğrenciler ve öğretmenler tarafından çeşitli türde zorbalığa maruz kaldık. Bu durumu protesto ettik” dedi.

 ‘Sürekli tedirginiz’

Çadırlarda yaşayan halkın birçok zorluk yaşadığını aktaran öğrencilerden Marwa Ait Al-Şeikh, “Ben ve arkadaşlarım Marakeş'te ailelerimizden uzakta eğitim gördüğümüz için çok sıkıntı çektik. Her hafta sonu ailelerimiz ziyarete geliyor ancak yeni artçı sarsıntılardan dolayı sürekli tedirginlik yaşıyoruz” ifadelerinde bulundu.

 ‘Zorbalığa maruz bırakıldık’

Ortaokul ikinci sınıf öğrencisi Salima Ait Taleb, “Mohamed V Hazırlık Okulu’nda eğitime devam ettik, okulumuzdan memnunduk, iyi bir konaklama için tüm koşullar sağlanmıştı. Ancak sonrasında başka kuruma transfer edildik. Burada bazı öğrenciler ve öğretmenler tarafından zorbalığa maruz bırakıldık. Ailemizden ayrı yaşıyoruz ve yeni artçı sarsıntılar da bizi korkutuyor” diye belirtti. 

Ortaokul birinci sınıfta eğitimine devam eden öğrenci Wafa Ed Ali, iki kız kardeşinin ise bugüne kadar herhangi bir eğitim kurumuna yerleştirilmediğine dikkat çekti.

‘Yetkililer müdahale etmeli’

 

       

Biri ortaokul birinci sınıfta, diğeri ise ilkokul beşinci sınıfta okuyan iki kızının olduğunu kaydeden İbtissam Akray, şunları aktardı:

"Kızlarımızdan uzak kalmaktan rahatsızız. Onları Marakeş'e gönderme fikri biranda geldi. Böylesi bir depremi beklemiyorduk. Çok zor günlerden geçiyoruz. Barınma alanlarımızda okullara ulaşım yok. İkamet yerimiz eğitim kurumlarına çok uzak ve sabah eğitim kurumlarına ulaşmak oldukça zaman alıyor. Yaşananlardan dolayı psikolojimiz bozuldu, kızlarımızdan uzak kalmanın yükünü taşıyamıyoruz. Çok zor bir durum ama biz bu konuda boyun eğmekten başka yapacak bir şey bulamıyoruz. Gerçek şu ki, ilköğretimde eğitimlerine devam eden çocuklar için de durum son derece zor. Özellikle yağışlı havalarda ders çalışmaları daha da zorlaşıyor. Öğrenciler için ayrılan çadırlarda günde iki saat elverişsiz koşullarda ders çalışıyorlar. Buradaki durum çok zor. Alternatif ve kabul edilebilir çözümler bekliyoruz. Çocukların eğitimlerini yarıda bırakmaya karar veren çok sayıda aile var. Başta ortaöğretimde eğitimine devam eden ve bugüne kadar eğitimden mahrum kalan bölge halkı için bir çözüm bulunması amacıyla ilgili yetkililerden acilen müdahale etmelerini istedim.”

‘Etkili çözüm bulunması gerekiyor’

Wirkan Bölgesi’nden insan hakları savunucusu Sanaa Bufos, bölgedeki kız ve erkek çocuklarının hala çeşitli sorunlarla boğuştuğunu doğruladı. Çadırlarda çocuklara eğitim veren öğretmenlerin her gün uzak bölgelerden gelip işlerini yapmak zorunda kaldıkları aktaran Sanaa Bufos, “Öğretmenler bölgeye yerleşmekte zorlanıyorlar ve bu durum görevlerini yerine getirmede zorluk oluşturuyor. Kız çocuklarının eğitimlerini çadırlarda sürdürmelerine yönelik çözüm önerisi çevre ebeveynlerden geldi.  Kızlarının gözlerinden uzakta eğitim görmelerini istemiyorlar. Bu durumda çözümü neredeyse imkansız hale getiriyor. Yetkililer, bu çocukların eğitimlerine en iyi koşullarda devam edebilmeleri için etkili çözümler bulmaları gerekiyor” çağrısında bulundu.

‘Kimi öğrencilerin akıbeti bilinmiyor’

Al Huz vilayetinde faaliyet gösteren Afolki Kadın Derneği Başkanı Zahraa Ed Ali ise, Marakeş'e eğitime giden kızların bazı sorunlar yaşadığını söyleyerek, bunların en önemlisi okul ulaşımının olmayışı olduğuna dikkat çekti. Bu konuda ailelerle kapsamlı görüşmeler yaptıklarını dile getiren Zahraa Ed Ali, “Bölgede okul ulaşımı için otobüslerin tahsis edilmesini önerdim. İstisnai koşullar altında ailelerinden uzaklaştırılan ve halen mağduriyetini koruyan kız çocuklarına, özellikle de deprem sonucu aile bireylerini kaybedenlere yönelik psikolojik desteğin sağlanması gerekiyor. Bugüne kadar derslere girmeyen ortaokul öğrencilerin ise akıbeti henüz bilinmiyor. Okulların açılmasından iki ay sonra yaşananların telafisi için yoğunlaştırılmış derslerin verilmesi gerekiyor” diye kaydetti.