İHLAS HAMRUNİ

Tunus- Derin kültürel değişimlere tanıklık eden, mirasın ve eski geleneklerin çoğunun unutulduğu bir dönemde genç Amazigh kadını Manal Mahdouani, çağdaş nesillerin hafızasından yavaş yavaş silinen Amazigh dövme sanatını yeniden canlandırmaya çalışıyor. Geleneksel dövme sanatına yeni bir ufuk açabilen sanatçılardan biri haline gelen Manal Mahdouani, kültürel ve sanatsal mücadelenin bir simgesi olarak da öne çıkıyor.

‘Dövme kültürel kimliğin bir parçasıdır’

Arap kültürel mirasıyla büyüyen Manal Mahdouani, dövmeyi kültürel kimliğinin bir parçası olarak gördüğünü belirterek, “Amazigh dövmesi bazı gençler tarafından sıklıkla olumsuz karşılanan bir şeye dönüştü. Amazigh dövmesine dair toplumsal bakış açısı bende acı veren bir duruma dönüştü ve bende bu nedenle Amazigh dövmesini yeniden canlandırmaya, Tunusluların ve hatta Tunuslu olmayanların bile kabul ettiği modern bir sanat haline getirmeye karar verdim” dedi.

Antik tarihe yönelik uzun bir araştırma

Yolun başında karşılaştığı her zorlukla birlikte bu sanatın Tunus tarihi ve kültüründe hak ettiği yere dönmesi gerektiğine inandığını kaydeden Manal Mahdouani, "Bu alana başladığımda Amazigh dövmeleri fikri eski ya da tuhaf bir şey olarak görüldüğü için bana yabancı geliyordu ama bu yanlış görüşü değiştirmek istedim. Amazigh dövmelerini canlandırmam sadece yeni bir sanatsal alanın seçimi değildi, daha ziyade Amazigh sembollerine ve antik tarihine yönelik uzun bir araştırma yolculuğunun ve derin ilginin başlangıcıydı” sözlerine yer verdi. 

‘Sanatı ve araştırmayı birleştirmeye çalıştım’

Tunus'ta bu sanatla ilgilenen ilk kadın olarak kabul edildiğini dile getiren Manal Mahdouani, “İnsanlar dövmeleri olumsuz kavramlarla ilişkilendirdiler ve de bu imajı değiştirmek ve dövmelerin sadece cilt üzerindeki süslemeler olmadığını, tarihin ve medeniyetin bir parçası olduğunu kanıtlamak istedim. Sanatı ve araştırmayı birleştirmeye çalıştım. Bu kültürü özümsemek, çizimlerinin sırlarını ve anlamlarını anlamak için geleneksel Amazigh dövmelerinin sembollerini araştırmaya başladım. Amazigh kültüründe dövmeler büyük anlamlar ve çağrışımlar taşır. Bir kadının vücudundaki her işaret ister sosyal statüsü ister sağlığı veya duygusal durumuyla ilgili olsun eksiksiz bir tarih taşır. Bu sürekli araştırma sayesinde, dövmelerin sembolizmini derinlemesine araştırdım ve bunları çağdaş dünyayla uyumlu bir şekilde yeniden sundum” ifadelerinde bulundu.

‘Dövme yapınca bir tarih yazıyormuşum gibi hissediyorum’

Amazigh dövmelerinin öneminden bahseden Manal Mahdouani, bunun Amazigh toplumu içindeki bireylerin yaşamlarının özelliklerini belgeleme aracı olduğunu açıkladı. Manal Mahdouani, "Amazigh sembolleri kabilenin kimliğini, kişinin geçmişini ve aile ilişkilerini gösteriyordu. Örneğin dövmelerle kadınların evli mi, bekar mı, çocuğu olup olmadığı vücudundaki semboller aracılığıyla öğreniliyordu. Bu nedenle kişinin vücuduna dövme yapınca üzerine bir tarih yazıyormuşum gibi hissediyorum” şeklinde konuştu.

‘Sembollerin derin anlamlarını öğretmeye çalışıyorum’

Manal Mahdouani, sadece insanların bedenlerine dövmeler çizmekle sınırlı kalmadığını, aynı zamanda onlara bu sembollerin derin anlamlarını da öğretmeye çalıştığını kaydetti. Manal Mahdouani, “Tunus'taki Amazigh dövmeleri sadece vücutlara uygulanan bir şey değil, aynı zamanda karmaşık ve sürekli bir araştırma sürecidir. Güney Tunus'ta tanıştığım yaşlı kadınların vücutlarında hala dövmeleri var. Bu kadınlarla etkileşim kurdum ve onların sayesinde birçok geleneksel tasarımı yeniden çizmeyi başardım” diye kaydetti. 

‘Amazigh dövme sanatına tarihi ve kültürel bir boyut ekledim’

Manal Mahdouani, dövme sanatı aracılığıyla Amazigh dövmesine yeniden hayat vermek ve gençlere bu mirasın medeniyetlerinin ve tarihlerinin bir parçası olduğu konusunda bilgi vermek istediğini sözlerine ekledi. Manal Mahdouani, “Sürekli araştırma ve dikkatli belgeleme sayesinde Amazigh dövme sanatına tarihi ve kültürel bir boyut ekledim. Amazigh dövme sanatının bir moda veya modern bir etki yaratmasının ötesine geçerek Tunus Derneği’nin hafızasının da bir parçası haline getirdim” diye belirtti.

‘Kültürel değerlerimizi anlamamız ve bilmemiz gerekiyor’

Amazigh dövme sanatını uygularken, özellikle geleneksel dövme sanatının bazı çevreler tarafından reddedilmesi nedeniyle bazı sosyal zorluklarla karşılaştığını aktaran Manal Mahdouani, sözlerini şöyle tamamladı:

“Ancak zamanla Tunusluların ve turistlerin ilgi duyduğu bir sanatçı olarak adımı duyurdum. İnsanlar artık Amazigh dövmelerinin bir sanat olduğu fikriyle ilgilenmeye başladığında, mevcut kültürel engelleri kırdığımı hissetmeye başladım. Başlangıçta bu sanata karşı bir tür çekince vardı ama artık bu tavrı değiştirebildim. Zamanla Amazigh dövmelerini sadece eski veya modası geçmiş bir şey olarak değil, kültürümüzün ve kimliğimizin bir parçası olarak yeniden sunmaktan gurur duyduğumu söyleyebilirim. Amazigh dövmeleri ifadeden ziyade kültürü ve mirası belgelemenin bir yoludur. Amazigh dövmeleri ile bedenleri dekore etmenin ötesine geçtim ve nesilleri yeniden birleştireceğini düşünüyorum. Kültürel değerlerimizi anlamamız ve bilmemiz gerekiyor ve Amazigh dövmelerinin de bu değerlerin bir parçası olduğuna inanıyorum. Sembollerimizi tanıdığımızda kültürel kimliğimizi yeniden inşa edip gelecek nesillere aktarıyoruz."