HANAN HARITE

Fas - Dijitalleşmeye ve yapay zekaya doğru hızla ilerleyen bir dünyada, Ortadoğu ve Kuzey Afrika bölgesindeki kadınlar bu alanda kendilerini kanıtlamaya çalışırken birçok engellerle karşılaşıyor. Bazı ülkelerde kadınlar teknoloji alanında yer alsa da özellikle bilimsel alanda kadınların varlığına ilişkin erk zihniyet baskınlığını hâlâ sürdürüyor.

Fas’ta kadınların yalnızca yüzde 10'u ileri teknoloji alanında

Dünya Ekonomik Forumu'na göre, 2024 yılında yapay zeka iş gücünün yaklaşık yüzde 22'sini kadınlar oluşturuyor. Kuzey Afrika'da teknoloji alanında kadınların varlığı yüzde 15 olduğu görülüyor. Pek çok kadın eğitimini başarıyla tamamlamış olmasına rağmen Fas’ta kadınların yalnızca yüzde 10'u ileri teknoloji alanlarında çalışıyor. Birleşmiş Milletler raporuna göre ise, bölgedeki kadınların yüzde 70'i bir tür dijital şiddet ve elektronik tehditle karşı karşıya kalıyor. Bu durum dijital çağda kadınların karşılaştığı zorlukları da arttırıyor.

‘Teknoloji geleceği inşa ediyor’

Uluslararası Bilimsel Araştırma Federasyonu Başkanı Fatime Rûmet, Faslı kadınların dijital alanda oynayabilecekleri önemli rolü vurgulayarak, "Yapay zekaya olan ilgim 1996'da başladı. O zamanlar yapay zeka konusu pek bilinmiyordu. Teknolojinin kalkınma üzerindeki etkisi üzerine bilimsel araştırmalarda çalıştım. Teknolojinin bir araç olmadığını, toplumların geleceğini inşa etmede önemli bir faktör olduğunu fark ettim. Yapay zeka günümüzde çok önemli. Büyük şirketlerin kullandığı birçok akıllı sistem kadınları yönetici pozisyonlarından uzak tutan istenmeyen dezavantajları olabilir” diye belirtti. 

‘Yapay zekanın gelişmesiyle dijital şiddet arttı’

Kadınlar mesleki zorlukların yanı sıra dijital şiddetle de karşı karşıya kalıyor. Fatime Rûmet, kadınlara yönelik dijital şiddete dikkat çekerek, "Dijital şiddet kadınlar için bir tehdit oluşturuyor. Yapay zekanın gelişmesiyle birlikte bu olaylar da arttı. Arap ülkelerindeki kadın gazeteciler dijital şiddete ve tehditlere en çok maruz kalanlar. Kötü içerikleri yaymak için fotoğraflarında ve videolarında bazı değişiklikler yapıyorlar. Bu olay, sahte içerikleri tespit edebilen teknolojilerin geliştirilmesini gerektiriyor. Kadınların bu yeni şiddet türünden korunması gerekiyor” ifadelerinde bulundu.

‘Teknoloji, şiddet olaylarında delil sağlamada kullanılabilir’

Fatime Rûmet, kadın dernekleri ve dinleme merkezlerinin, özellikle şiddet olaylarında delil sağlama konusunda kadınların yükünü azaltmak için modern teknolojilerden yararlanabileceğini söyleyerek, "Gelişmiş yapay zeka sistemleri artık verileri analiz edebilir ve aile içi şiddete maruz kalan kadınlara yardımcı olabilir. Genç kadınlar eğitimin erken aşamalarından itibaren eğitilmeli ve yenilikçi dijital dönüşüm programlarına katılmalıdır. Teknoloji alanındaki kadın liderleri desteklemeye ihtiyaç var. Teknolojinin tarafsız olmadığını bilmeliyiz, eğer buna katılmazsak, bize karşı bir araca dönüşecektir" uyarısında bulundu.