EBÎR MUHEMED

Qamişlo – Kuzey ve Doğu Suriye’de eski uygarlıklara ait tarihi yerler ve eserlerin bir çoğu, yaşanan savaşlar ve doğal afetler nedeniyle tahrip oldu. Bölgedeki bir çok tarihi yeri ve eseri yağmalayan, çalan ve satan IŞİD, Cizîr Kantonu’nda çok sayıda mezarlık ve tapınağın da aralarında bulunduğu arkeolojik alanı yok etti. Cizîr Kantonu’nda tespit edilen 1043 tarihi alan var.

Sınırlı kaynaklarla tarihi yerler korunmaya çalışılıyor

Tüm bu saldırılara rağmen hala günümüze kadar gelebilen tarihi yerler ve eserlerin korunması için Kuzey ve Doğu Suriye Cizîr Kantonu Tarihi Yerler Yönetimi  tarafından özel çaba gösteriliyor. Tarihi Yerler Yönetimi Eşbaşkanı Hemrîn Omo, fotoğraf ve belgelerle tespit ettikleri arkeolojik alanları sınırlı kaynaklarıyla korumaya çalıştıklarını anlattı. Çatışmalar sırasında buldozerlerle hendeklerin kazılması sonucu bazı tarihi yerlerin önemli ölçüde zarar gördüğünü aktaran Hemrîn Omo, “Özellikle 2012-2014 yılları arasında Kuzey ve Doğu Suriye’ye giren IŞİD, tarihi mekanlara zarar verdi, tarihi eserleri çaldı” dedi.

’33 gezici ekiple arkeolojik alanlar korunuyor’

Hemrîn Omo, kalan tarihi yerler ve eserlerin korunması için yaptıkları çalışmalara ilişkin şunları aktardı: "Yönetim olarak Cizîr Kantonu'nda arkeolojik alanların korunması ve onarılmasına dönük birçok projeyi hayata geçirdik. Arkeolojik alanın bulunduğu Til Beyder de 3 yıl çalışma yürütüldü. Tarihi eserlerin korunmasına dönük çalışmanın her yıl yenilenmesi gerekiyor. Ayrıca geçmişte hasar gören evler de yönetim tarafından restore edildi. Koruma ve belgeleme projesi bir yıldan fazla sürdü. Periyodik olarak 33 gezici ekiple arkeolojik alanlar korunuyor.”

Çalışmalara katılım çağrısı

Farklı dönemlere ve medeniyetlere ait arkeolojik alanların korunmasına yönelik farkındalık çalışmaları da yaptıklarını söyleyen Hemrîn Omo, “Cizîr Kantonu’nda halk arkeolojik alanların nasıl korunacağı konusunda bilgilendiriliyor. Öğrencilerin arkeolojik alanları ziyaret etmesi için broşürler hazırlayacağız. Meclislerin, komünlerin ve öğrencilerin de tarihi eserlerin korunmasına yönelik yapılan çalışmalara katılmalarını istiyoruz” dedi.