RABİA HURAYS

Cezayir- Cezayir'de 9 Mart’ta Ulusal Meclis'e seçilen üyelerin yarısının yenilenmesi için yapılan seçimlerin geçici sonuçları, kadınların siyasi temsiline ilişkin yeni bir tartışma başlattı. Ortaya çıkan sonuç "eşit temsil" ilkesinin etkinliğini ve bu ilkenin uygulanmasındaki eksiklikleri gözler önüne serdi. Ülkede eşit temsil ilkesi, seçim listelerinde kadın ve erkek adayların eşit şekilde yer almasını zorunlu kılmak için yıllar önce kabul edilmişti ama bu ilkenin kadınların siyasi güçlendirilmesine gerçekten katkı sağlayıp sağlamadığı konusunda şüpheler olduğu ifade ediliyor.

Kadınlar bu son tartışmada seçim listelerinde eşit temsil ilkesinin benimsenmesine rağmen, kadınların siyasi olarak güçlendirilmesi konusunda eksikliklerin olduğuna dikkat çekiyor. Eşit temsil için yasal düzenlemelere de ihtiyaç olduğunu belirten kadınlar bu durumun toplumsal olarak da benimsenmesini istiyor. Cezayir’de cinsiyet eşitliğini zorunlu kılan yeni bir seçim yasasıyla 2021'de cinsiyet eşitliği ilkesini benimsendi. Bu sistem, Cezayirli kadınlara her eyalette sandalyelerin üçte birini garantiliyordu ve böylece parlamentoda sabit bir temsil oranı sağlamayı hedefliyordu.

Kadınlara daha çok destek isteniyor

Haziran 2021'de yapılan parlamento seçimlerinde Cezayirli kadınlar, 8 binden fazla kadının parti listelerinde veya bağımsız olarak aday olmasına rağmen, 407 parlamento sandalyesinden sadece 34'ünü kazandı. Bu rakamlar, Cezayirli kadınların etkili siyasi temsiliyette ulaşmada karşılaştıkları önemli zorlukları yansıtırken, uygulama mekanizmalarının yeniden gözden geçirilmesini ve toplumsal cinsiyet eşitliği hedeflerine ulaşmak için kadınlara daha fazla destek verilmesi isteniyor.

‘Siyasette kadının varlığı vurgulanmalı’

Ajansımıza konuşan İl Halk Meclisi Sağlık, Hijyen ve Çevre Koruma Komitesi Başkan Yardımcısı Dr. Elimi Saadia, eşitlik sisteminin hem olumlu hem de olumsuz etkilerinin olduğunun pratik deneyimlerle kanıtlandığını belirterek bu sistemin resmen uygulanmasının kadınların karar alma pozisyonlarında gerçek anlamda güçlendirilmesi yerine, rollerinin marjinalleştirildiğini ifade etti. Kadınların siyasette yer almaları ve varlıklarını ortaya koymaları gerektiğini söyleyen Elimi Saadia, siyasette kadın varlığının vurgulanmasını istedi.

‘Pek çok faktörün sonucu yaşandı’

Eşitlik sisteminin başarısız olmasının kadınların güçlendirilmemesinden kaynaklandığını belirten Elimi Saadia, ayrıca pek çok faktörün son sonucu doğurduğunu dile getirdi. Toplumda kadınların rollerini sınırlayan çok fazla etkiye işaret eden Elimi Saadia, farkındalık çalışmalarının yapılmasının bu noktada önemini gördüklerini kaydetti. Elimi Saadia, "Resmi uygulama bazen kadınların karar alma pozisyonlarında gerçek anlamda temsil edilmemesine yol açabilir. Bu olumsuzlukları göz önünde bulundurursak, kota sistemine geri dönmeyi düşünebiliriz. Ancak bundan önce kendimize şu soruyu sormalıyız: Kadınların yalnızca sayısal temsilini mi, yoksa kadınların karar alma pozisyonlarında gerçek ve hakiki katılımını mı arıyoruz?" şeklinde konuştu.

‘Kadınları güçlendiren mekanizmalar olmalı’

Kota sisteminin de olumlu ve olumsuz yanlarının olduğunun altını çizen Elimi Saadia, asıl sorunun kadınlar için sadece sayısal temsiliyett değil aynı zamanda yetkinlik ve liyakat temelinde rekabet edebilmelerini sağlamak olması gerektiğini vurguladı. Elimi Saadia, konuşmasında ayrıca kadınların siyasi hayatta etkin katılımlarını artırmak amacıyla dizi mekanizma önerdi. Özellikle eğitimin kadınlar için önemine dikkat çeken Elimi Saadia, eğitimle birlikte kadınların da çeşitli yeterlilikleri kazanabileceklerini vurguladı. Siyasette başarılı kadın modellerin ön plana çıkarılmasında medyanın rolünün önemine de değinen Elimi Saadia, gelecek nesillere ilham vermenin hedeflerden biri olması gerektiğini ifade etti.

‘Atılan adımları önemli buluyorum’

Cezayir hükümetinin görüşmeye sunduğu yeni siyasi partiler yasa tasarısına ilişkin Elimi Saadia, tasarının kadınların siyasi hayata katılımını artırmayı amaçlayan hükümler içerdiğini belirtti. Yasa, siyasi partilerin parti yapıları içerisinde belirli bir oranda kadına yer vermesini öngörüyor ve bu oranın partilerin temel tüzüğünde yer almasını zorunlu kılıyor. Bu hükümler, parti yapıları içerisinde kadınlara özel kotalar ayrılması ve kadınların temel yasalara dahil edilmesi yoluyla kadınların siyasete gerçek ve etkili katılımını artırmayı amaçlıyor. Elimi Saadia, bununla ilgili olarak "Kadın bir politikacı olarak, bu eğilimi kadınların siyasi temsiliyet, karar alma pozisyonlarında ve nüfuz pozisyonlarında varlığını artırmaya yönelik olumlu bir adım olarak görüyorum. Ulusal Meclis üyeleri için yapılan son ara seçimler bu girişimlerin önemini vurguladı" dedi.