Haber Merkezi- İnsan Hakları Derneği (İHD) Ankara Şubesi bünyesinde bulunan Hasta Mahpuslara Özgürlük İnisiyatifi ile İstanbul Şubesi bünyesinde kurulu Hapishane Komisyonu, bu haftaki eylemlerinde 8 Mart Dünya Kadınlar Günü dolayısıyla hasta kadın tutukluların durumuna dikkat çekti.

Hasta Mahpuslara Özgürlük İnisiyatifi, İç Anadolu Bölgesi’ndeki cezaevlerinde bulunan hasta tutsak kadınlara işaret ederken İHD Ankara Şube önünde bir araya gelen inisiyatif üyeleri eylemlerinin 496’ncısı haftasında “Tedavi haktır engellenemez, hasta mahpuslar serbest bırakılsın” pankartı açtı.

Açıklamayı okuyan İHD Merkez Yürütme Kurulu (MYK) Üyesi Nuray Çevirmen, tespit edebildikleri kadarı ile İç Anadolu Bölgesi’nde bulunan Sincan Kadın Kapalı Cezaevi ile Kayseri Bünyan Kadın Kapalı Cezaevi’nde toplam 32 hasta tutsak kadın olduğunu söyledi. Nuray Çevirmen, İç Anadolu Bölgesi’ndeki cezaevlerinde bulunan hasta tutsak kadınların isimleri ile sağlık durumlarına dair bilgi paylaştı.

Sincan Kapalı Kadın Cezaevi

“*Ayşe Topçu: Ciğerinde ve sırtında şarapnel parçaları var. En ufak bir soğuk aldığında, üşüttüğünde nefes alıp verme güçlüğü çekmekte, nefes darlığı sorunu yaşamakta, bazen kramp girmekte, soğuk algınlığında 70-80 yaşındaki gibi öksürmekte, öksürük esnasında ciğerinin kasıldığını hissetmekte, sırtında etkisinin ise sinirlere geldiği için kollarında uyuşma oluşmakta, elinden geldikçe parçaların hareket etmemesi için dikkat etmektedir.

*Bermal Birtek: Kalp Hastası

*Elif Çetinbaş: Rozasea (gül) hastalığı var. Guatr hastasıdır ve bel fıtığı hastasıdır ve 2020’de ameliyat oldu.

*Fadik Adıyaman: İki kere rahim ameliyatı oldu. Anal fistül ameliyatı olması gerekiyor. Tiroid hastası, midede polipler var.

*Gülşan Adet: Kronik ankilozan spondolit (iltihaplı eklem iltihaplanması) ve ülser rahatsızlıkları bulunmaktadır. 2021 Haziran ayında çekilen MR sonucunda beyninde damar tıkanıklığı tespit edildi. Boyun fıtığı, boyun düzleşmesi ve bel fıtığı mevcut.

*Nedime Yaklav: Böbrek hastası. Ayrıca guatr, alerji ve yüksek tansiyonu hastalıkları var.

*Nilüfer Şahin: Aşırı unutkanlık ve ellerde titreme var. Ayrıca hipertiroid hastasıdır ve tedavisi devam ediyor.

* Özge Özbek: Beynindeki tümör nedeniyle ameliyat oldu.  3 ay erteleme aldı ancak tekrar hapishaneye konuldu. Beyin tümörleri hala mevcut ve hapishanede kaldığı süre ilerledi ve epilepsi, Vertigo gibi dengesizlik belirtileri olan hastalıklar da nüksetti. Beyin tümörleri organlara baskı yapmaktadır. Şu an tümörden kaynaklı olarak sol kulağında yüzde 72 işitme kaybı vardır, ellerde titreme, kimi zaman idrarını tutamama durumlar meydana gelmiştir. Bu durum ileride görme, hafıza ve hareket kaybına neden olacaktır.

* Pınar Tikit: Beyinde araknoid kist var. Kist şu an 8 cm, bayılma, kriz şeklinde ataklar yaşıyor. Kist 10 cm olduğunda risklere rağmen cerrahi müdahale zorunlu olacak.

* Rihan Kavak Özbek: Kas ve sinir erimesi var. Astım hastası. Zehirli guatr teşhisi konuldu, ameliyat oldu. Bel fıtığı var. Göğüslerinde kitle olduğunsan yılda bir kez momografi çektiriyor. Panik atak rahatsızlığı bulunmaktadır.

* Sabite Ekinci: Hepatit-B taşıyıcısıdır. Karaciğerde yağlanma var. Eklem romatizması, kemik erimesi, kalpte ritim problemi (Taşikardi), migren, kronikleşmiş mide ve bağırsak problemleri var.

* Selver İspir: Kalp Hastası

* Selver Yıldırım: Sağ gözünü kaybetmiş diğer gözü de tedavisi yapılmadığından görme oranı yüzde 20’ye düştü ve tek gözünde de ödem olduğu için okuma yazma ihtiyaçlarını karşılayamıyor.  Ayrıca el ve kollarında kısmi işlev kaybı var.

* Sermin Demirbağ: Ülser ve astım hastası.

* Şükran Aydın: Bağırsak rahatsızlıkları var.

* Zerrin Yılmaz: Panikatak hastası. Ayrıca haşimato hastalığı da var.

* Zeynep Bingöl: Tansiyon hastası.

Kayseri Kadın Kapalı Cezaevi

*Dicle Bozan: Bir bacağı kesik olup diğer bacağında şarapnel parçaları vardır. Bağırsakları parçalandığından kolostomi torbası takılıdır. Ayrıca migren atakları var ve epilepsi hastalığından ötürü sürekli bayılmalar yaşamaktadır

* Dilşad Şengül: Yaralanmadan kaynaklı kalp ve akciğerlerde çok büyük zedelenmeler var. Yemek borusu parçalanmış, sağ akciğerinin yarısı çalışmıyor. Yemek borusunda cep oluştuğundan, yemek yerken zorlanıyor yutma güçlüğü çekiyor.  Sağ kolunda yaralanmadan kaynaklı hareket kısıt sorunu var ve gittikçe ilerliyor, kaslarda sıkışma var, sağ kolunu kaldıramıyor. Serçe, orta ve yüzük parmağı kesilmiş.

* Gülazer Akın: 10 yıldan fazladır böbreklerinde 8-10 mm’lik kireçli kist var. Üç yıldır yutkunma problemleri yaşıyor. Parmakları ve elleri şişiyor, ağrıdan bükemiyor, bir şey tutamıyor. Bel fıtığı rahatsızlığı var.

* Gülgeş Tatlı: Epilepsi hastası, 5-6 ayda bir atak geçiriyor ve bayılıyor. Sol kolunda pıhtılaşma var ve çok ağrı yapıyor. Kolunda mermi ve şarapnel parçaları var, kemik yapısı yok. Yine sırtında, ayağında, karnında mermi ve şarapnel parçaları var. Doktorlar tarafından, “ameliyat olması gerektiği ancak bünyesinin kaldıramayacağı” söylenmiş. Sadece kan tahlilleri yapılıyor.

* Hacer Halil Yusuf: 26 yıldır hapishanede, bağışıklık sisteminde sorun var. Memesinde sorun var hastalık ilerliyor.

* Hiyem Yolcu: Bacaklarda iltihaplı yaralar mevcut. Kanda lökosit değerleri düşük.

* Jiyan Ay: Bel fıtığı var, bacakları ise zaman zaman tutmuyor.

* Medya Aslan: Nefes darlığı var. İleri derecede astım hastası. Ayrıca bel fıtığı hastalığı mevcut.

* Naime Encü: Bir gözünde katarakt var. Bir gözünde tümör çıkmış, ameliyat olacak. Diş tedavileri yapılmıyor. Bel ve boyun fıtığı var. Dizlerde menüsküs var. Kulak zarı delinmesi ve iltihap sorunu nedeniyle işitme sorunun yaşıyor. Ayrıca ciğerlerinden rahatsız.

*Nazlı Soglin: Cezaevinde bulunduğu 12 yıllık süre zarfında midede ülser, beyninde iki damarında tıkanıklık ve lekeler oluşmuştur, Kalp kapakçığında kalınlaşma, eklem hastalığı, yumurtalıklarında kist, nefes darlığı gibi birçok hastalıkları mevcuttur.

* Nergiz Okan: Kolundan ameliyat edilip platin takılmış ancak yeniden ameliyat olması gerekiyor.

* Özgül Yaşa: Diyabet hastası. Yüzünde ve çenesinde yaralar var.

* Songül Aydın: Panik atak rahatsızlığı mevcut. Ayrıca son dönemlerde karaciğerlerinden de rahatsızlıklar yaşamaya başlamış olup tedavileri aksatılmıştır.

* Şilan Çetiner: Beyninde kitle var. Kusma, baş ağrısı, titreme, kulak uğuldaması oluşuyor. Ayrıca boyun kemiğinde çatlak var.

* Zerga Açar: 59 yaşında, iki gözünden ameliyat olmuş, sol elini kullanamıyor.”

Kadın hasta mahpusların tüm sağlık kontrollerinin ve tedavilerinin aksatılmadan yapılmasının elzem olduğunu dile getiren Nuray Çevirmen, “Hapishanede tedavisi yapılamayan ağır hasta mahpusların infazlarının ertelenerek acil tahliye edilmesi gerekmektedir. İnsanlık onuruna aykırı kelepçeli muayene ve tekli ring araçlarıyla sevklere son verilmelidir. Hapishanelerde acil müdahalede bulunan sağlık ekipleri bulundurulmalı, revire çıkarılma ve hastane sevkleri hızlandırılmalıdır” şeklinde konuştu. 

Marmara Bölgesi’ndeki kadın mahpuslar

İHD İstanbul Şubesi Hapishane Komisyonu da “F Oturması” eyleminin 624’üncüsünü, Şube binası önünde gerçekleştirdi. Marmara Bölgesi’ndeki cezaevlerinde bulunan hasta kadın tutsakların sağlık durumuna dikkat çekildi. Bu haftaki basın metnini İHD Hapishane Komisyonu üyeleri Hatice Onaran ve Meral Nergis Şahin okudu. Adalet Bakanlığı’nın 1 Şubat 2024 tarihli verilerine göre, 11 Kadın Kapalı, 8 Kadın Açık Ceza İnfaz Kurumu olmak üzere toplam 403 cezaevinde, 148’i 65 yaş üstü ve 109’u 18 yaş altı olmak üzere 12 bin 511 kadın tutsağın bulunduğu bilgisini paylaşan Hatice Onaran, cezaevlerinde kadınların fiziksel, biyolojik ve psikolojik farklılıklarının ve ihtiyaçlarının dikkate alınmadığını dile getirdi.

‘Kadınlar hak ihlallerine maruz kalıyor’

Hatice Onaran, “Mahpus kadınlar; sürekli uygulama haline getirilen tehdit, küfür, aşağılama ve baskılara maruz bırakılıyorlar. Özel ihtiyaçlarının karşılanmasında keyfi ve rencide edici davranılmasından, hamile, ileri yaşta veya engelli kadınların hastane ve adliyeye gidiş gelişlerinde ring aracına kelepçeli olarak bindirilmesine, çıplak arama dayatılmasından, aramaların erkek infaz memurları tarafından ya da onların refakatinde yapılmak istenmesine, taciz ve tecavüz olaylarından jinekolojik muayenenin dahi asker yanında ve kelepçeli yapılmak istenmesine kadar pek çok hak ihlali yaşıyorlar” dedi.

Açıklamanın ardından Marmara Bölgesi’nde bulunan Bakırköy, Marmara(Silivri), Kandıra, Gebze, Bursa ve Düzce cezaevlerinde tutulan, aralarında ağır hastalıkları da olan 42 kadın hasta tutuklunun isim ve sağlık durumları bilgisi paylaşıldı.

Bakırköy Cezaevi

“*Dilek Öz: Kalp, kronik astım, yüksek tansiyon ve böbrek hastası

*Elif Yaş: Kalp hastası

*Fatma Tokmak: İleri derecede kalp, varis, mide ve tansiyon hastası.

*Jiyan Erdinç: Kalça protezi bulunmakta, ancak iki koltuk değneği ile ayakta durabilmektedir.

*Süreyya Bulut: Wernicke Korsakoff olup, kafasında bulunan ve çıkartılamadığı için yaşamına ağır risk oluşturan şarapnel parçaları nedeniyle bir gözü görme yetisini kaybetmiştir.

*Şükran Avşar: Şizofreni olarak tanımlanan ileri derecedeki ruhsal hastalığı sürekli tedavi gerektirmektedir.

*Burcu Çınar: Karaciğer hastası, egzama

*Felek Gün: Kronik Hepatit Hastası

*Songül Yıldırım: KOAH hastası

*Şivakar Ataş: Kalp ve yüksek tansiyon hastası

*Tenzile Acar: Kronik Hepatit B ve ağır Tüberküloz hastası

Gebze Cezaevi

*Ayfer Ayçiçek: Ağır ruhsal sorunlar yaşamakta olup, şizofren tanısı konulmuş

*Fadime Coşar: Yumurtalık kanseri

*Hazine Alçı: Dizden kalçaya kadar platin takılmış olup, desteksiz ayakta duramamaktadır.

*Gülistan Abdo: Sırt bölgesindeki kistler nedeniyle tedavisi devam etmekte olup, bir bacağı dizden itibaren kesildiğinden engelli olarak yaşamını sürdürmektedir.

*Güneş Tekin: Rahim kanseri ve Akciğer, sırt ve kaburgalarında bulunan şarapnel parçaları nedeni ile ağır sağlık sorunları yaşamakta, tedavisi sağlanamamaktadır.

*Havva Ak: Rahim ve Meme Kanseri.

*Helin Öncü: Akciğer ve karaciğer yetmezliği şikâyetleri var.

*Remziye Baloğlu: Kronik Behçet ve kemik erimesi hastası.

*Ruhşan Bozan: Behçet, kemik ve kas erimesi, anemi yanında mide rahatsızlıkları, görme kaybı ve unutkanlık yaşamaktadır.

*İpek Cigretaş: Kalp ve tansiyon hastası

*Zeliha Bulut: Allerjik astım, kas ve kadın hastalıklarına bağlı ağır sorunlar yaşamaktadır.

*Besiye Özer: Rahim Kanseri

*Ceylan Gürbüz: Yüzde 86 engelli, kalp ve epilepsi hastası

*Saime Afşin: Ağır engelli, tekerlekli sandalyede yaşamını sürdürüyor.

*Cemray Baş: Astım ve diyabet hastası

*Derya Moray: Ağır Diş hastası

*Gönül Erdoğan İleri derecede kemik erimesi hastası

*Nihal Altuntaş: Göz ve jinekolojik hastalıkları var.

*Türkan İpek: Ağır psikolojik rahatsızlıkları var.

Kandıra Cezaevi

*Laleş Çeliker: Kalpte sıvı toplanması, bel fıtığı, safra kesesi iltihabı ve egzama hastası

*Deniz Tepeli: Yumurtalıklarda kist tespit edilen mahpus ameliyat olmuş, tedavi ihtiyacı devam etmektedir.

*Diren Yaşa: Akciğerlerinde ve omurilik bölgesinde bulunan şarapnel parçaları nedeniyle ağır sağlık sorunları var, aynı zamanda şizofreni hastası

*Yeliz Türkmen: Böbrek hastası.

Marmara Cezaevi

*Seval Yaprak: Kalp hastası

*Yasemin Karadağ: Böbrek nakli olan mahpus aynı zamanda hipertansiyon ve kemik erimesi hastası.

*Mesude Pehlivan: Yumurtalık ve mide kanseri

*Kamile Kayır: Kalp hastası, mide kanseri ve lenf tüberkülozu hastası.

Bursa/Yenişehir Kadın Cezaevi

 *Fatma Demir: Rahim kanseri, iltihaplı romatizma ve böbrek hastası

*Zeynep Genlioğlu: Sağ kolunu kullanamıyor, yüzde 54 engelli raporu mevcut.

Düzce T Tipi Cezaevi

*Aysun Şahin: Kalp, eklem romatizması ve MS (Multiple Skleroz) hastası, arkadaşlarının yardımı ile yaşamını sürdürüyor, yüzde 48 engelli

*Nazlı Çatpınar: Kronik astım hastası.