MEDİNE MAMEDOĞLU

Amed- Amed’de 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı kutlamalarının startı 9 Mayıs’ta yapılan deklarasyon açıklamasıyla verildi. 15 Mayıs’a kadar kent merkezinde ve ilçelerinde gerçekleştirilecek programlarda Kürt dilinin önemine dikkat çekilecek.

Program Tevgere Jinên Azad (TJA), Mezopotamya Dil ve Kültür Araştırmaları Derneği (MED-DER), Kürt Edebiyatçılar Derneği, Amed Kürt Enstitüsü, DESTAR Dergisi, Demokratik Bölgeler Partisi (DBP), Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) ile Amed Emek ve Demokrasi Platformu’nun ortaklığında yapılacak.

Celadet Ali Bedirhan'ın 1932'de çıkardığı Kürtçe Hawar Dergisi’nin yayına başladığı gün olan 15 Mayıs, Kürt Dil Bayramı olarak kutlanıyor. Hawar (Çığlık), 15 Mayıs 1932'de, Suriye'nin başkenti Şam'da yayımlanmaya başlayan ve toplamda 57 sayı ile 1943 yılına kadar yayın hayatında kalmış olan Kürtçe edebiyat dergisidir. Her sene Kürdistan’ın birçok kentinde 15 Mayıs kutlanıyor ve birbirinden renkli etkinlik ve çalışmalar organize ediliyor. İl ve ilçe merkezinde yapılacak programın akışında çocuk dil atölyesi, festival, yürüyüş ve dengbêj dinletisi yer alıyor.

Programlarının dolu dolu olduğunu aktaran MED-DER eğitmenlerinden Berivan Duman, 15 Mayıs ve sonrasında sahadan ayrılmayacaklarına dikkat çekti. Kürtçenin kendi anadilleri ve varlıkları olduğunu belirten Berivan Duman, Kürt kadınları ve çocuklarına anadillerini sahiplenme ve koruma çağrısında bulundu.

‘Asimilasyona karşı annelere çok iş düşüyor’

15 Mayıs’ın önemine dair konuşan Berivan Duman, dil üzerinden yürütülen asimilasyon politikalarına değinerek şunları belirtti:

“Dil konusunda çok kirli asimilasyon politikaları uygulanıyor. Bizim kendi dilimizi ve kültürümüzü korumamız gerekiyor. Eskiden köylerde anneler çocukları ile Kürtçe dışında bir dil bilmezdi. Şimdi ise anneler ve çocuklar Kürtçe konuşmuyor. Bu durum köylere kadar sirayet etmiş durumda. Bu dil bizim ana dilimiz hem anneler hem de çocuklar kendi ana dilinden vazgeçmemeli. Her anne kendi evinde çocukları ile Kürtçe konuşsun. Bizim çok sayıda kurs ve eğitim yerlerimiz var. Bu durumu ‘istese yapar’ şeklinde değil de mecburi bir şekilde herkese anlatmamız lazım. Çünkü anadilimizi korumak kendimizi korumak anlamına geliyor” dedi.

‘Dil bizim kimliğimiz o yüzden bu bayram her gündür’

DEM Parti Dil Komisyonu Sözcüsü Avukat Cemile Turhallı ise kirmanckî yaptığı konuşmasına 15 Mayıs’ın kendileri için çok kıymetli bir gün olduğunu belirterek sözlerine başladı. 1932 yılından bu yana kutlanan 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı gününün çok derin bir anlam barındırdığını aktaran Cemile Turrhallı, bu noktada 15 Mayıs’ı sadece bir gün olarak görmediklerine yer verdi. Cemile Turhallı konuşmasının devamında şunları vurguladı: “Herkesin ilgisi ve alakasını dil üzerine çekmeye çalışıyoruz. Böyle bir dil hassasiyeti oluşturmayı çalışıyoruz. Bugün elbet sembolik bir gün fakat biz istiyoruz ki her günü Kürt Dil Bayramı gününe çevirelim. Çünkü sizde biliyorsunuz ki hayat sadece bir günden ibaret değil, hayat her gün her dakika devam ediyor. Hayatımızdaki en mühim şeyde konuşmak ve iletişim kurmaktır. Bunun temelini de dil oluşturuyor. Bu yüzden aklımız, bilincimiz dildir ve öyle görüyoruz. Dili özgürlüğümüzün anahtarını olarak görüyoruz. Bütün kültürlerin bütün toplumların ilerleyişi dil ile oluyor. Dil kimliktir, o yüzden her gün bizim için dil bayramıdır.”

‘Bu sistemi anadile sahip çıkarak değiştirebiliriz’

Özgürlük talep eden halkın anadiline sahip çıkarak bu başarıya kavuşacağının altını çizen Cemile Turhallı, “Egemenlerin sistemini değiştirmek istiyorsak ilk olarak kendi anadilimize sahip çıkmamız gerekiyor. Eğer dilinize sahip çıkarsanız muktedirlerin sistemini daha çabuk değiştirebiliriz. Bu muktedirler dilimize ve toprağımıza saldırıyorlar, ruhumuza ve kültürümüze saldırıyorlar. Bizim amacımız Kürt halkının ve Kürdistan’ın özgürlüğüdür. Elbet hakkımıza sahip çıkacağız. Umut ediyorum ki başaracağız. Zaferin yakın olduğuna inanıyorum. Bütün Kürt halkına buradan çağrı yapıyorum; eğer siz dilinize sahip çıkarsanız diliniz de size sahip çıkar. Bu şiarla hayatımızı ve varlığımızı idame ettirelim” sözlerini kullandı.

Amed’de 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı’na dair yapılacak program ise şu şekilde:

“*12 Mayıs’ta Pasûr (Kulp) ilçesinde DBP Eş Genel Başkanı Çiğdem Kılıçgün Uçar’ın katılımıyla saat 09.00’da “Çocuk ve kadınlarla dil atölyesi” düzenlenecek. 

*13 Mayıs’ta Şêx Said Meydanı’nda saat 12.00’de bildiri dağıtımı yapılacak. Saat 15.00’te ise Dicle Fırat Kültür Merkezi’nde dil paneli ve mezun olan öğrencilere belgeleri verilecek.

 *14 Mayıs’ta ise Şehitlik Mahallesi’nde pazarda bildiri dağıtımı, saat 16.30’da Ulu Cami önünde hikâye ve dengbêj dinletisi etkinliği düzenlenecek. 21.00’da Kürt Dili ile ilgili sanal medyada hashtag çalışması, Farqîn ilçesinde ise gün boyu Serê Salê Festivali düzenlenecek.

 *15 Mayıs’ta ise DBP Eş Genel Başkanları Çiğdem Kılıçgün Uçar, Keskin Bayındır, DEM Parti Eş Genel Başkanı Tuncer Bakırhan’ın katılımıyla Roboskî Parkı’nda yürüyüş düzenlenecek.

*18 Mayıs Licê, 19 Mayıs Piran, 25 Mayıs’ta Hezro’da saat 09.00’da kadın ve çocuklarla dil atölyesi etkinliği düzenlenecek.”