SORGUL ŞÊXO

Qamişlo- Kuzey ve Doğu Suriye’de gerçekleşen devrim 11 yaşında. Devrim sonrası kadınlar, haklarını koruyan yasalar ve ilkeler yazdı. Kuzey ve Doğu Suriye Cizîrê Bölgesi Yasama Meclisi Eşbaşkanı Ariya Mele Ehmed, 2014-2022 yıllarında yazılan Kadın ve Aile Hukuku ilkelerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

‘Devrim yeni ilkelerin yazılmasını sağladı’

Kuzey ve Doğu Suriye'deki devrimin toplumsal devrime dönüştüğünü belirten Ariya Mele Ehmed, "Tabii ki bu devrim, yeni ilkelerin yazılmasını sağladı ve birçok toplumsal kavram ve olguda köklü bir değişikliğe yol açtı. Toplumun tüm sınıflarını etkileyen temel olgular ve değişimin nedeni kadındı. Devrim yoluyla 2012-2014 yılları arasında Demokratik Özyönetim ilanıyla birlikte birçok köklü değişiklik yaşandı. 2014 yılında kadın örgütleri ve hareketleri, yazdıkları kadın ve özel hüküm ilkelerini Cizîrê Bölgesi Yasama Meclisi'ne sundular ve onaylandı" dedi.

‘Aile yasası eşitliği sağlamak için hazırlandı’

Ariya Mele Ehmed, kadın ilkelerinin aile hukukunun yazımına zemin hazırladığını belirterek,"2014'ten 2022'ye kadar ilkeler bölgede kadının statüsünde ciddi ve köklü değişiklikler yaptı. Bunca yıldır kadın örgütleri ve hareketleri, kadın ilkeleri artık tatmin edici olmadığı için bir Aile Yasası oluşturmayı gerekli bulmuşlardı. Bu nedenle, Aile Yasası çıkarmak için sadece böyle bir yasanın olmadığı konusunda kadın örgütlerinin ortak görüşleri oluşmuştur. Aile Yasası, kadın hakları, çocuk hakları ve toplumsal eşitliği sağlamak için hazırlandı” dedi.

‘Suç işleyenlerin cezaları belirsizdi’

İlkeler ve kuralların mahkeme ve adliyelerde uygulanmasında zorluklar yaşandığını anlatan Ariya Mele Ehmed, "İlkeler belliydi ama adliye ve hakimlerin dayandığı hukuki esaslar net değildi. Cezaların ne olduğu belli değildi. Aynı durum kadınların maruz kaldığı şiddet için de geçerliydi. Suç işleyenlerin cezalarının belirsizliği nedeniyle, Aile Kanunu hazırlandı ve bu ilkelerin daha hukuki bir zemine oturması sağlandı” diye konuştu.

Aile Kanunu’nda yapılan değişiklikleri anlatan Ariya Mele Ehmed, "Kadın hakları aynı kaldı, değişen bir şey olmadı. Ama toplumdaki herkes Aile Kanunu’nun hazırlanmasını ve değişiklik yapılmasını bekliyordu. Örneğin, çocuk yaşta evlendirmeler ile çok eşlilik konularında değişlik isteniyordu. Ancak bu maddelerde hiçbir şey değişmedi ve kanun hükümleri aynı kaldı, ama bazı şeyler genişletildi" dedi.

‘Aile Kanunu’nun 7 kantonun tamamında uygulanması için çalışılıyor’

Aile Kanunu'nun sadece Cizîrê Bölgesi'nde kabul edildiğini Kuzey ve Doğu Suriye'nin tamamında uygulanmadığını belirten Ariya Mele Ehmed, şunları aktardı:

"Kuzey ve Doğu Suriye'de her kanton ve bölgenin Yasama Meclisi, oranın kültürel koşullarına ve şartlarına göre inisiyatif alarak özel kanunlar hazırlıyor. Şu anda kadın örgütleri ve kuruluşları, Aile Hukuku'nu 7 kantonun tamamında tesis edebilmek için sağlam bir temel ve uygun bir zemin oluşturmak için çalışıyorlar. Karşılaştığımız en yaygın sorunlardan biri de kadınlara yönelik işlenen suçlardır. Ancak tüm kadın örgütleri ve hareketleri olarak, kadının kanun ve ilkelerine dayanan kazanımlarını korumak için güçlü bir zemin oluşturmaya çalışıyoruz.”

‘Devrim dünyada toplumsal kavramlarda değişikliğe yol açtı’

Kuzey ve Doğu Suriye’deki Kadın Devrimi’nin Ortadoğu'nun ve dünyanın dikkatini çeken toplumsal kavramlarda büyük ve köklü bir değişikliği sağladığına vurgu yapan Ariya Mele Ehmed, "Kuzey ve Doğu Suriye’deki kadınlar, askeri, siyasi, yönetim ve yazılan kadın ilkeleri ile küresel bir model haline gelmiştir. Bölgemizi Ortadoğu'nun diğer bölgeleri ve komşu ülkelerle karşılaştırdığımızda göreceğiz ki, bugüne kadar o ülkelerde Aile Hukuku’nu yazan olmadı. Ayrıca o ülkelerde kadına yönelik şiddet ve ‘namus’ adı altında katliamlar yaşanıyor ve bunu önlemek için hiçbir adım atılmadı” diye konuştu.

Kadın ilkelerinin 2014 yılında kabul edildiğini ancak sağlıklı bir şekilde uygulanması için büyük bir mücadele gerektirdiğini vurgulayan Ariya Mele Ehmed, “Kadın ilkelerini korursak ve aile hukukuna sahip çıkarsak tüm Kuzey ve Doğu Suriye’de uygulanmasını sağlarız” şeklinde konuştu.