ASMAA FATHI

Kahire – Özel gereksinimli bireyler her yerde yaşadıkları toplum içerisinde zorluklar ile karşı karşıya kalıyor. Bu kişiler biyolojik ve fiziksel zorlanmalarının yanı sıra toplumsal farkındalığın zayıflığı nedeniyle hem çevresel koşullar, hem de çeşitli anlayışlar ile mücadele etmek zorunda. Yenilikçi Toplum Sağlık Sistemleri için Shamseya Proje Yöneticisi Shaden Moataz, özel gereksinimli kadın ve çocuklarına yönelik yaptıkları çalışmalara ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Özel gereksinimli bireylerin toplumda daha rahat hareket imkanları olması için hizmet sağlayan Sağlık ve Dayanışma bakanlıkları ile bir proje yürüttüklerini söyleyen Şaden Moataz, çocukların tepkilerini erken yaşta ölçerek ileriki yaşlarda sorun yaşayıp yaşamayacaklarını öğrenebilecekleri “Birlikte Takip Ediyoruz” uygulamasını 2015 yılında yürüttüklerini aktardı.

‘Sürdürülebilir çözümler üretmek önemli’

Bu uygulamayla özel ihtiyaçları olan bireyler için gerçekçi çözümler bulmayı amaçladıklarını dile getiren Şaden Moataz, “Hizmet sağlayıcılar ve hizmet alıcıları açısından da sürdürülebilir, fayda sağlayacak çözümler üretmek önemli” dedi.  Hem ebeveynler ve uzmanlar hem de özel gereksinimli bireylerin hizmetlerden yararlanabilmelerini sağlamayı da hedeflediklerini söyleyen Şaden Moataz, “Özel ihtiyaç sahipleri de dahil olmak üzere kolektif bir çalışma gerekiyor. Ortak çabalarla özel gereksinimli kadınların ve çocukların sömürülmesi engellenerek daha iyi koşullar sağlanabilir” diye konuştu.

‘Bütünlüklü hizmetler uygulanmalı’

Özel gereksinimli kadınların, kadın sağlığı ve aile planlaması konularının önemini vurgulayan Şaden Moataz, bütünlüklü hizmetlerin uygulanması için sağlık hizmeti sağlayıcılarının da eğitilmesinin önemli olduğunu söyledi. Sağlık birimleri ve aile hekimliği merkezlerinin fiziki olarak da özel gereksinimli bireylerin ihtiyaçlarına uygun hale getirilmesi gerektiğini belirten Şaden Moataz, tekerlekli sandalye için rampa oluşturulmasının bunlardan biri olduğunu söyledi.

‘Bilgi ve korunma haklarından en çok mahrum bırakılan grup’

Mısırlı Kadınların Hukuki Yardım Merkezi (CEWLA), Sağlık ve Üreme Hakları Programı Direktörü Magda Soliman ise, özel gereksinimli bireylerin bilgi ve korunma haklarından en çok mahrum bırakılan grup olduğunu anlattı. Okullarda öğrencilere yönelik özel gereksinimli bireylerle ilgili farkındalık sağladıklarını söyleyen Magda Soliman, “Özellikle geçiş dönemlerinde birçok aile çocuklarına nasıl davranacaklarını ve nasıl yönlendireceklerini bilmiyorlar. Çocukların yaşamlarındaki aşamalara ilişkin, uygun bilgi ihtiyaçlarının sağlanması için insan hakları kurumlarının etkili müdahalesi gerekiyor” diye belirtti.

‘Cinsel sağlık ve üreme sağlığı sorunları üzerinde çalışılmalı’

Ailelerin, özel gereksinimli çocukları için farklı yaş aşamalarına dikkat etmesi gerektiğini ancak ekonomik koşullar nedeniyle bunu yapamadığına dikkat çeken Magda Soliman, şunları aktardı:

“Fiziksel sınırlar ve temas konularında eğitim günleri düzenliyoruz. Çalışmalar sırasında ebeveynlerin bilgi ihtiyacı öne çıkıyor. Anneler, özel gereksinimli olan çocuklarının hijyen, kişisel bakım, cinsellik, cinsiyet kimliği gibi yaşadığı çeşitli sorunları aktarıyor. Halen üzerinde çalışılması gereken en önemli sorunun cinsel sağlık ve üreme sağlığı olduğunu düşünüyorum. Çünkü aileler arasında neredeyse karanlık bir alan gibi görünüyor. Bu çocukların bakımı için sivil toplum kuruluşları ortak çaba göstermeli. Çünkü aileler bu çocukların bireysel ihtiyaçları konusunda acil çalışmaya ihtiyaç duyuyor.”