HADEEL Al-OMAR

İdlib – Savaş, emperyalist hegamonların paylaşım, güç ve tahakkümlerini devam ettirmek için günümüzde çok farklı araçlarla sürdürdükleri bir olgu olarak karşımıza çıkıyor. Savaş süreçleri kan, gözyaşı, ölüm, sömürü ve işgali getirirken, zorunlu göç nedeniyle de insanlar yerlerinden ve yurtlarından ediliyor. Savaşlarla birlikte coğrafyaların kimlikleri değişiyor, aileler parçalanıyor. En çok ta kadın ve çocuklar etkileniyor. İdlib şehri de Türkiye ve ona bağlı paramiliter çetelerin işgali altında olan bir kent. Burada yaşayan çocuklar okula gitmeleri gerekirken savaş ve yoksulluğun getirdiği yıkımdan dolayı birde çalışmak zorunda kalıyorlar.

Ailesini geçindirmek için çalışmak zorunda bırakılıyor

Börekçiliği meslek edindikten sonra İdlib'te pazar ve sokaklarda çalışmaya başladığını söyleyen 11 yaşındaki Muhammed el-Ali, “Babam 2019'da gerçekleşen bombalı saldırı sonucu sakat kaldı. Bu yüzden bende okula gidemedim. Çünkü evi geçindirmek için kardeşlerime destek olmak zorundaydım. İdlib’e göç etmemizden bu yana okula gitmek için de uygun koşullar yok ve bu yüzden okulu gitmeyi bıraktım. Aileye destek olmak amacıyla çalışmaya mecburum çünkü çalışmazsam ailem perişan olacak” dedi.

‘Biriktirdiklerimi annene veriyorum’

Savaştan ötürü yerinden edildiklerini söyleyen 12 yaşındaki Karmo Al-Bastarji ise, “Anneme ve kardeşlerime destek olmak amacıyla açtığım stantta bisküvi, sakız ve bazı şekerleme türleri satıyorum. Başka bir iş bulamayınca bunu meslek haline getirdim. Babam yıllarca gözaltı merkezlerinde kaldı ardından yaşamını yitirdi. Ailenin geçimini sağlayan tek kişiyim. Biriktirdiklerimi anneme veriyorum” diye belirtti.

‘Savaş ve göç çocukta travma yaratıyor’

İdlib’te 33 yaşındaki sosyal hizmet uzmanı Ruqaya al-Omar, çocukları çalışmaya iten ana nedenlere değinerek, bunun psikolojik ve sosyal etkisini şöyle anlattı: "Ekonomik durum, yerinden edilenlerin karşı karşıya olduğu en büyük sorun. Bu çocuklar ailelerinin gelir ihtiyacını karşılamak için işgücü piyasasına giriyorlar. Bölgede yaşanan savaş çocuklarda travmalar yaratıyor. Yoksulluk, savaş ve göç ailelerin ekonomisini kötü etkiliyor. Bu yüzden birçok aile çocuğunu okula gönderemiyor. İdlib’te kar, yağmur çamur, kavurucu sıcaklık demeden yol kenarlarında çalışan çocuklar görmek artık normal bir hal aldı. Çocuk işçiliğinin, çocuğun bilişsel ve psikolojik yetenekleri üzerindeki etkisi de kötü oluyor. Çocuğun aileden her zaman uzak olması ve birden fazla riske maruz kalması nedeniyle kendine saygısı ve aile bağı kalmıyor.”