BAHARİN LEHİB

Kabil-  Bir insan hakkı ihlali olan “Çocuk yaşta, erken ve zorla evlilikler” tüm dünyada yaşanmaya devam ediliyor. Dünya genelinde her yıl 12 milyon kız çocuğu evlendiriliyor. Afganistan’da bu sorunun yaşandığı ülkelerden biri. Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu’nun (UNICEF) raporuna göre: Afganistan’da 2018-2019 yılları arasında sadece Herat ve Badghis illerinde 183 çocuk yaşta evlilik vakası tespit edildi. Ayrıca 15-49 yaş arası kadınların yüzde 28'i de 18 yaşından önce evlendirildi.

Kadın örgütleri, zorla evlilikleri engellemeye yönelik çalışmalar yaptı. Evlenmemek için evlerini terk etmek zorunda kalan kadınlar için "Evden kaçmak suç değildir!" kampanyası başlatan kadın örgütleri, bu kadınlar için sığınma evleri açtı. Aynı zamanda "Kadına Yönelik Şiddeti Yasaklayan Yasa" çıkarmaya çalıştı.

578 zorla evlendirme vakası tespit edildi

Taliban 20 yıl sonra yeniden ülke yönetimine el koyduktan sonra, kadın haklarını güvence altına almak için çalışan, şiddete maruz kalan kadınlar için sığınma evleri açan tüm kurum ve kuruluşları kapattı. Kadınların medeni haklarını güvence altına alan yasaları iptal eden Taliban, şeriat hukukunda evlenme yaşını 9 olarak belirledi. Sığınma evlerini kapatan Taliban, buralarda kalan kadınları da tutukladı. Taliban yönetimiyle birlikte aile içi şiddet ve zorla evlilikler artarak devam ediyor. Amerika Birleşik Devletleri Afganistan Yeniden Yapılanma Genel Müfettişliği Ofisi’nin (SIGAR) yayınladığı rapora göre; Aralık 2022 ile Şubat 2023 tarihleri arasında 578 zorla evlendirme vakası tespit edildi. Bu vakaların 361'i erken evlilikti.

15 yaşındayken 60 yaşındaki bir erkekle evlendirilmek istendi

Çocuk yaşta evlendirilmeye çalışılanlardan biri de Mehtab Karim. Henüz 15 yaşını bile doldurmadan 2008 yılında 60 yaşında ve iki eşi olan bir erkekle zorla evlendirilmek istendiğini belirten Mehtab Karim, evlenmemek için evden kaçarak güvenli bir eve sığındığını anlattı. Mehtab Karim, o sürece ilişkin şunları aktardı:

“Evlenme teklifini öğrendiğimde çok sinirlendim, ne kadar ağlasam da kimse beni duymadı. Sonunda babamdan büyük olan bu erkekle nişanlandım. Düğün gecemde kaçmak için bir sebep buldum. Kardeşimin kıyafetlerini giydim, saçlarımın tamamını kestim ve banyoya sakladım. Yanımda çok az bir parayla Paktika Eyaleti'nden Kabil'e doğru evden çıktım. Herkes beni erkek sanıyordu ve Kabil'e vardığımda yol boyunca tanıştığım bir kadının yardımıyla ‘Kadın İşleri Bakanlığı’na gittim. Güvenli evlerle ilişkisi olan Kadın İşleri Bakanlığı'ndan bir çalışan, beni güvenli evlerden birine götürdü.”

‘Avukat oldum bir çok kadını kurtardım’

Güvenli evde kaldığı süre içinde okula gitme fırsatını değerlendiren Mehtab Karim, eğitimini tamamlayarak avukat oldu. Mehtab Karim, “Avukat oldum, benimle aynı kaderi paylaşan birçok kadını kurtardım” dedi. Taliban’ın kadınların çalışmasını ve okumasını engellediğine vurgu yapan Mehtab Karım sözlerini şöyle sürdürdü:

“Ama kendime söz verdim, kendimizi sefaletten kurtarabilecek tek kişi biziz, işte bunu yaşadım. Eğer ben de evliliği kabul etseydim, kötü bir kaderle karşı karşıya kalacaktım. Elimden geleni yaptım ve hatta kuzenimin iki kızını bile kurtardım. Yaşadığım güvenli evde, aile içi şiddet nedeniyle evini terk edip büyük bir çabayla eğitimine devam eden ve şiddet dolu bir hayatı geride bırakan çok sayıda kız çocuğu vardı. Eminim ki biz Afgan kadınları el ele verirsek Taliban'ı yok edip bir halk cumhuriyeti kuracağız."