RAJA KHAYRAT

Marakeş - Fas’ın güneyindeki Taliouine bölgesindeki kadınlar safran ile geçimlerini sağlıyor. Bu sayede kadınlar, kendi projelerini hayata geçirmeyi başararak ekonomik bağımsızlıklarını elde ediyor. Taliouine Bölgesi kadınları, Ekim ayının ikinci haftasında tarlalara giderek safran hasadı yapıyor.

Kadınların geçim kaynağı

Sakina Tarım Kooperatifi Başkanı Rabia Marzouk, “Kıl içeren mor çiçekleri toplayarak safran hasat ediliyor. Toza maruz kaldığı için çiçek açmadan önce şafak ile birlikte kadınlar bu bitkiyi toplamaya başlıyor. Kolay bir iş değil. Bu süreç Ekim ayının sonuna kadar iki hafta üst üste sürüyor. Ancak zorluğuna rağmen Taliouine kadınlarına ekonomik bağımsızlık kazandırıyor” dedi. Kooperatife ilişkin de konuşan Rabia Marzouk, “Kooperatif eşini kaybeden ve çocuklarına bakmak zorunda kalan bir kadının mücadelesi sonucu ortaya çıktı” diye belirtti.

Hasattan sonra iş bitmiyor

Hasat sürecinin iki haftadan daha fazla sürmediğini dile getiren Rabia Marzouk, “Ancak kadınlar yıl boyunca safran hazırlamak için çalışırlar. Çünkü ikinci aşama Ekim ayının sonundan sonra kooperatifin genel merkezine gittikleri zaman başlar. Mor çiçekten ince tüyleri ayırarak arı kovanı gibi safran hazırlama işine girişirler. Ardından belirlenen miktarların tartılması aşamasına geçilir. Daha sonra kurutucudan geçirilip, sarılarak marketlerde satışa hazır hale getirilir” şeklinde konuştu. 2008’de girişimi başlattıklarında, girişimde yer alan kadın sayısının 17'yi geçmediğini aktaran Rabia Marzouk, bugün sayılarının yüze yaklaştığına işaret etti.

Kırmızı altın fiyatı

“Kırmızı altın” olarak da adlandırılan safranın yüksek fiyatı ile ilgili olarak konuşan Rabia Marzouk, bunun temel olarak bir yandan önemli besin değerinden ve büyük miktarlarda çiçeğin sadece küçük bir yüzde safran vermesinden kaynaklandığını açıkladı. Bir gram safran elde etmek için yaklaşık 140 çiçeğe ihtiyaç olduğunu ifade eden Rabia Marzouk, “Safran üretiminin tüm aşamaları makinelere değil, işgücüne bağlıdır ve bu da maliyetini yükseltir” dedi. Pazarlama sorunlarına değinen Rabia Marzouk, “İlk üç yıl boyunca, ürünü sergilemek için tek pazar vardı. O da Krallık'ta düzenlenen fuar ve festivallerdi. Ancak daha sonra Tarımsal Kalkınma Ajansı'nın desteğiyle kadınların tarım sayesinde başarılı olabildiğini kanıtladık. Büyük ticaret merkezleri, Kazablanka'daki dayanışma pazarına ek olarak, kalitesi sayesinde pazara adını yazdırdı. Pazarlarda sunulan bu ürün tıpkı Taliouine pazarlarında satıldığı gibi yüksek kalitede ve ayrıca Fransa, Almanya ve BAE'de birçok uluslararası fuarlara katıldık” ifadelerini kullandı.

Yılda 200 ton

Safranın geleneksel Fas yemeklerinde özellikle soğuk mevsimde kullanılan temel malzemelerden biri olduğunu dile getiren Rabia Marzouk, safranın yün boyama (kilim örme), gibi çeşitli kullanım alanlarının olduğundan bahsetti. Safran üretimine katılan çok sayıda kooperatifin (yaklaşık 200 kooperatif) olduğunu belirten Rabia Marzouk, “Uluslararası alanda ise İran'ın ürettiği safran, yılda yaklaşık 200 ton safran ürettiği için en büyük rakip olmaya devam ediyor. Taliouine ve Taznakht bölgesinde üretim 7 tonu geçmez ve rekabetin etkisi pazarlama düzeyinde güçlü görünür. Tüccarlar, fiyatı gram başına 7-8 dirhem arasında değiştiği için İran'dan gelen safranı tercih ederken, safran fiyatı gram başına 25 ila 30 dirhem arasında değişiyor. Tüccarlar diğerlerine göre İran safranı elde etmeyi tercih ediyor. Bununla birlikte, Talween'in ürünü, içinde hiçbir kimyasal kullanılmadığı için yüksek kalitede kalır ve orta derecede asitli topraklarda yetişiyor” diye konuştu.