BÊRÎVAN ÎNATÇÎ

Dêrik – Demokratik Ulus'un inşa sürecinde olduğu Kuzey ve Doğu Suriye’de ekonomi geliştirilmesi gereken alanların başında geliyor. Devrime öncülük eden kadınlar bugün ekonomik faaliyetler ve kooperatifler aracılığıyla komünal yaşamı kurmaya ve geliştirmeye çalışıyorlar.

Tarım kooperatifçiliğinin ilk adımları

Kadın Devrimi’nin başlamasıyla birlikte, 2014 yılında kadın tarım kooperatiflerinin ilk adımları da atıldı. Kadınların ekonomik alandaki mücadelesiyle, tarım kooperatiflerinin yanı sıra ticari kooperatifler de kuruldu. Kadın Ekonomisi'nin Kongra Star çatısı altında örgütlendiği 2015 yılından bu yana kadın faaliyetleri komünal ekonomi temelinde örgütleniyor. Kadın Ekonomisi ilk konferansını 2017'de, ikinci konferansını 2020'de, üçüncü konferansını ise 2023'te gerçekleştirdi. Yaşanan sorunları ve çözümlerini tartışarak, bütün gücüyle yeni çalışma sürecine hazırlandı.

Kadın Ekonomisi Kooperatifleri

Kadın Ekonomisi’nin en önemli faaliyetlerinden biri de kadınların komünal ekonomiyi inşa etmek için kullandıkları tarım kooperatifleridir. Kadın Ekonomisi yöneticilerinden aldığımız verilere göre bölgede 40 kadın tarım kooperatifi bulunuyor ve bu kooperatiflerde binin üzerinde kadın yer alıyor. Ayrıca 40 ailenin yer aldığı 10 kooperatif ve 40 kadının yer aldığı 2 adet mevsimlik kooperatif de bulunmaktadır.

Derik’te 3 Kadın Ekonomisi kooperatifi bulunuyor ve kadınlar komünal ekonomiyi güçlendirmek için kooperatiflere yöneliyor. Kooperatiflerde yer alan kadınlar, yaptıkları çalışmalarla hem bağımsız ekonomilerini geliştiriyor hem de kadınlarla birlikte komünal ekonomiyi güçlendiriyor. Bu kooperatiflerden; 225 hektar alanda buğday ekimi yapılan Takilbeqil-Şirik Kooperatifi’nde 43 kadın yerini alıyor. 95 hektar alana buğday ekilen Pilisiyê Kooperatifi’nde 20, 60 hektar alana nohut ekilen Zihêriyê Kooperatifi’nde ise 12 kadın bulunuyor.

Kooperatifler aracılığıyla kadın dayanışması

Koçerat'ın Girbalat köyünden Riham Elî, 3 yıldır Teqilbeqil Kooperatifi'nin yönetiminde yer alıyor.  Riham Elî, kooperatiflerinde 40 kadının yer aldığını belirterek, şöyle konuştu: "Bu yıl bu kooperatife 126 çuval buğday ektik. Kooperatif sadece bir ailenin geçimini sağlamak için değil, kadınların dayanışması açısından da önemlidir. Şimdi burada 40 kadınız. Daha önce birbirimizi tanımıyorduk. Ama artık arkadaşız."

Kooperatifler sayesinde kadınların birbirini tanıdığını ve kendi parasını kazandığını söyleyen Riham Êlî, konuşmasına şöyle devam etti: "Eskiden kadınlar evden çıkmaya utanıyordu. Ancak artık kooperatiflerin çalışmaları sayesinde birbirlerinden haberdar oluyorlar. Eskinin ‘ayıp’ kalıplarını yıktık. Kendi ekonomim açısından da bu kooperatifte yerimi almanın mutluluğunu yaşıyorum. Birlikte çalıştığımız kadınların hepsi böyle."

Kadınlar gerekli tüm işleri yapıyor

Riham Elî, kooperatifin tüm işlerini kendilerinin yaptığını belirterek, "İşimize geliyoruz ve işimizi kendimiz yapıyoruz. İşçi almıyoruz. Aşı için geliyoruz, ilaçlamaya geliyoruz, gübreleme yapıyoruz.  Mesela nöbetçi almadık. Kadınlar toprağı bizzat koruyorlar. Saat kaç olursa olsun kadınlar burada nöbet tutuyorlar. Kooperatiften ne elde edilecekse bu 40 kadın arasında ortaklaşa paylaştırılacak."

"Kadınların kendi mali durumları olmalı"

Riham Elî, "Herkes kendi işini yapmalı ve ekonomisini erkeklerin eline bırakmamalı" sözleriyle kadınlara çağrıda bulundu ve konuşmasını şu şekilde tamamladı: "Kadınlar kendi ekonomisini kazanmalı. Kadınlar kooperatiflere gelsin ve çalışsın. Yorulsun, başkalarını tanısınlar, emekleriyle üretsinler.  Şimdi bazı aileler var ama evde erkek yok. Kadınlar kendileri için yapmalıdır. Kadınlar olarak biz kendi kendimizi yönetiyoruz, tüm kadınlar bu kooperatiflere yönelmelidir.”