BAHARİN LEHİB

Bamyan- Afganistan’da Taliban’ın yönetimi ele geçirdiği 2021 yılının Ağustos ayından bu yana kadınlar yaşamdan silinmeye çalışılıyor. Eğitim ve çalışma haklarından mahrum bırakılan kadınlar için her gün yeni bir direniş ve mücadele günü oluyor.

Afganistanlı kadınların bazıları ailelerinin geçimini sağlayan kişilerdi ve şu anda bin bir zorlukla yaşamlarını sürdürmeye çalışıyorlar. Ancak, bazı kadınlar ve hatta bazı erkekler az sayıda olanaklardan faydalanarak sınırlı yatırımlarla kurumlar kurdular ve bu sayede başka kadınlara da ekonomik destek sağladılar.

Yasaklar ekonomiyi daha da zorluyor

Taliban’ın yönetime gelmesinden önce, Bamyan vilayetinde tüm satıcılarının kadın olduğu canlı bir pazar vardı. Bu kadınlar, özellikle Hazaralara özgü geleneksel kıyafetler üretip satıyorlardı. Gece gündüz süren çabalarıyla köylerden pek çok kadını üretim sürecine dahil ederek ailelerin geçimine katkı sağlıyorlardı. Ancak Taliban’ın iktidara gelmesiyle birlikte kadınların çalışmasının yasaklanması, yoksulluğun artması, zorunlu göçler ve yabancı turistlerin azalması bu pazarın canlılığını kaybetmesine neden oldu.

Kıyafet ve kumaş satıyorlar

Buna rağmen, Bamyan şehrinin başka bir noktasında yeni bir pazar oluştu. Burada bazı kadınlar dükkân işletiyor ve çeşitli kıyafetler ile kumaşlar satıyor. Bu pazarda aktif çalışan kadınlardan Kamele Ataei yaşadıklarını şöyle anlatıyor:

"2020 yılında üniversiteden mezun oldum ve yedi ay çalıştım. Ama Taliban geldikten sonra kadınlara yönelik tüm kapılar kapandı. Bunun üzerine bu dükkânı kurdum ve yedi aydır burada çalışıyorum. Bu dükkân sadece kendi paramla kurulmadı. Bir kısmı bana ait, bir kısmını da borç aldım."

Kamele Ataei bu işe başlama motivasyonunu, "İşimi kaybedip evde kalınca ağır bir depresyona girdim. Bu durumdan kurtulmak ve diğer kadınlara da ilham vermek için bu dükkânı açtım. Başkalarının beni görüp cesaret bulmasını, ayakta durmasını istedim" sözleriyle dile getirdi.

‘Elinizden gelen her işi yapın’

"Yedi aydır bu işi yapıyorum ve sattığım ürünlerin tamamı kadın kıyafetleri" diyen Kamele Ataei toplumun ve Taliban’ın uygulamalarına ilişkin şunları söyledi:

"Kadınlardan destek alıyorum, ama erkekler hiç destek vermiyor. Taliban’ın ‘emr-i bil maruf’ (iyiliği emretme) birimi de kötü davranıyor. Namaz bahanesiyle dükkânımı kapatmak istiyorlar. Tüm bu baskılara rağmen çalışmaya devam ediyorum."

Kamele Ataei, sözlerinin sonunda Afganistanlı kadınlara, "Evde oturmaktan vazgeçin. Depresyondan kurtulmak için elinizden gelen her işi yapın" mesajını verdi.

Kamele Ataei’nin yaşamı gibi hikâyeler, tüm kısıtlamalar ve umutsuzluklar içinde hâlâ umut ışığı olduğunu gösteriyor. Afgan kadınlar, tüm baskı ve mahrumiyetlere rağmen sadece kendileri için değil, toplumları için de faydalı olmaya çalışıyorlar.