Nûjîn Derya: Jinwar kadın yönetim yeridir

Jineoloji Akademi üyesi ve kadın köyü Jinwar’ın kurucusu Nûjin Derya, köyü ve kadınların örgütlenmesini “Jinwar denilince ilk akla gelen ortak yaşam, toplumun özgür-eşit yaşamı gelir” sözleri ile anlatıyor.   

RONAHÎ NÛDA

Qamişlo- Jinwar köyü Kuzey Suriye’nin Hesekê kantonuna bağlı Dirbêsiyê ilçesinin batısında yer alıyor. Rojava Devrimi bir kadın devrimi olarak tanımlanıyor. Kadınların kazanımlarından biri olan Jinwar köyü kadınların sığınma alanı oldu. Jinwar köyü, eşit yaşam, tarihi toplum kültürü ve kadın bilimi temeli üzerine kuruldu. Kadınlar diyarı olan bu köyün ilk temeli 20 Mart 2017 tarihinde atıldı ve Kadınlara Yönelik Şiddetle Mücadele Günü olan 25 Kasım 2018 tarihinde köy kapılarını kadınlara açtı.

Jinwar’da bir akademi, bir hastane, bir market, kadın şifa merkezi, terzi ve çocukların eğitimini sağlayan bir okul bulunuyor. Girişte büyük harflerle ‘Jinwar’ yazılı tabela bulunan köyün güvenliğini ise yine kadınlar sağlıyor. Köye uzaktan bakıldığında göze çarpan yeşillik kadınların varlığı ve emeği hissettiriyor.

“Tüm dünyada kadın köyünün örneği var”

Jineoloji Akademi üyesi ve Jinwar köyünün kurucusu Nûjin Derya, köyünün kurulması ve örgütlenmesi ile ilgili görüşlerini bizimle paylaştı.

“Değerlendirmelerime başlamadan önce ben hem Jineoloji Akademisi çalışmasında yer alıyorum hem de Jinwar köyünün kurucularından biriyim. Biz Jinwar’ı kurmak için çok yoğun emek verdik. Dünyanın bir çok yerinde kadın köylerinin örneği var. Merak edilip, araştırıldığında çok sayıda kadın köyü olduğu görülecektir. Kenya’da bir kadın köyü var ve ismi de Umoja. Erkek şiddetine maruz kalan kadınlar ‘artık yeter’ diyerek Umoja köyünü kurdular ve bugün hala devam ediyor. Kolombiya’da da bir kadın köyü var ve ekonomik anlamda da kadınlar kendilerini yönetiyorlar. Mısır ve Hindistan’da da kadın köyleri var. Tarihe baktığımızda çok sayıda kadın komün ve okulu olduğu görülecektir. Ortaçağ’da Avrupa ülkelerinde kadınlar Azize olarak bir araya gelerek öylece yaşamışlar. Kuzey ve Doğu Suriye’ye de baktığımızda birçok köyün ismi kadın ismidir. Kadınların köylerde büyük ve önemli rol aldıklarından kaynaklı köyler kadın isimlerini almışlardır.”

“Jinwar’ın kurulma süreci çok kutsaldı” 

Nûjin Derya, Jinwar’ın kurulma sürecini şu sözlerle anlatıyor:

“Jinwar kurulmadan önce herkesin öyle bir hayali vardı. Kadınlara hayalleri sorulduğunda neredeyse hepsinin kafasında bir kadın köyünün kurulması vardı. Rojava Devrimi oldu ve bir kadın köyünün kurulması imkanı doğdu. Jinwar’ın kurulması için kadın kurum ve örgütleri tarafından önemli tartışmalar gerçekleştirildi ve kadın köyünün kurulma hayalleri gerçekleşti. Daha sonra kadın örgütleri Jinwar köyünün kurulması için bir komite oluşturuldu ve bu kadın köyünün 25 Kasım’da tamamlanması kararı alındı. 25 Kasım’da kadın köyünün kurulma amacı da kadınlar olarak şiddet, işgal vb toplumu oluşturan kadınlara yönelik saldırıları kabul etmediklerini ve kadınların istediği bir yaşamı kurabileceklerini göstermekti. Bununla da kadınlar çok güçlü bir mesaj verdi. Jinwar köyünün ilk temel taşları 10 Mart 2017 tarihinde atıldı. Kurulma süreci 2 yıl sürdü ve yüzlerce-binlerce kişinin emeği ile kuruldu. Bunun için kurulma sürecini kutsal bir süreç olarak değerlendiriyoruz. Birçok erkek ‘kadınlar tek başına bir köyde yaşayamazlar’ diyordu. Bunu söyleyen erkekler daha sonra baktılar ki kadınların yönetimi ve emeğiyle köy kuruluyor. Kadınların tek başına yaşayabileceklerine ikna oldular.”

“Jinwar kadın devriminin bir parçası”

Nûjin Derya, Jinwar’da ortak ve eşit bir yaşam kurulduğuna dikkat çekiyor.

“Jinwar denilince ilk akla gelen ortak yaşam, toplumun özgür-eşit yaşamı gelir. Burada küçükler ve büyükler hep birlikte yaşarlar. Jinwar’da insanlar kendi emek ve fikirleriyle yaşarlar. Burada insanlar hem komşu, hem çevre, hem bölge, hatta tüm dünya ile ilişki kurabiliyor. Jinwar kadın devriminin bir parçasıdır, bu devrim yediden yetmişe herkesin üzerinde büyük etki yarattı. Elbette ki devrimlerde, radikal adımlar atılması ve tüm dünyaya ilham olunması gerekir. Jinwar’da ortak-eşit ve yaratıcı yaşamı kurmaktır. Jinwar’daki yaşam özgürlük için mücadele yeridir.” 

“Jinwar komünal yaşamı ifade ediyor”

Nûjin Derya, Jinwar sistemini ise şu sözlerle açıklıyor.

“Jinwar’ın sistemi birçok deneyim ve tecrübelerden faydalanılarak kuruldu. Jinwar demokratik ulus fikri ile kuruldu. Toplum bu köyde kendini özgür ve bilinçli bir şekilde örgütlüyor. Bunun yanında Jinwar kurulması devam ediyor ve her zaman yeniliklerle devam edecek. Jinwar’da kimse bireysel yaşayamaz çünkü komünal bir yaşam var ve herkesin herkesle ilişkisi var. Yine köyün meclisi var ve toplantılar yapar. Köyde yaşayan tüm kadınlar köy ile ilgili kapsamlı tartışmalar yürütür. Toplantılarda sorunlar, çözümler, öneriler, eleştiriler ve özeleştiri mekanizması güçlü bir şekilde işlenir. Jinwar tüm Kuzey ve Doğu Suriye bölgeleriyle ilişki içindedir. Demokratik ulus sistemi oturtulması için eğitim çok önemli olduğundan köyde akademi var. Eğitimler aracılığıyla insanlarda büyük değişim ve dönüşüm yaratabiliyor. Yine çocuklar için Uweyş Ana adıyla okul var. Aynı zamanda sağlık için de Jinwar’da şifa Jin-kadın şifası var.”

“Tüm hastalıkların ilacı özgürlüktür” 

Şifa Jin sağlık çalışması üzerinde duran Nûjin Derya, şunları söyledi:

“Eğer özgür bir toplum yaratmak istiyorsak sağlık konusu çok önemli. Hastalık denildiğinde sadece fiziki olarak ele alamayız. Birçok hastalık ekonomi, sistem ve fikirsel olarak tüm hastalıklarla ilişkilendirilebilir. Toplum içinde çeşitli hastalıklar çıkıyor. Az önce söylediğimiz bu tür hastalıklar ilaçlar yoluyla iyileştirilemiyor. Jinwar köyünde biz sağlığın temelini toplum sağlığı olarak ele alıyoruz. En başta bizim sağlık kavramını iyi bilmemiz gerekir. İnsanların iyileşmesi sadece fiziki ile olmuyor, insanların iyileşmesi öncelikle fikirsel ve toplumun birbiriyle olan ilişki ve uyumudur. İlk önce biz hastalığımızı tespit etmeli ve buna uygun yaşamımızı dönüştürmeliyiz. Eğer biz sağlam bir yaşamı sürdürmek istiyorsak, ilk başta sağlıklı ve ekolojik bir yaşamı kurmayı esas almalıyız. Köyümüzün sağlıktaki alternatifi de Şifa Jin’dır. Şifa Jin doğal tıpla çalışmalarını yürütüyor. Şifa Jin’de çalışan kadınlar bilimsel yönüyle ilaçlar yapıyorlar. Geniş bir çevre edinerek, kadınlardan bilgi alıyorlar ve bu konuda kendilerini geliştirdiler. Bunun yanında sağlıkla ilgili kadınlara eğitim veriliyor. Şifa Jin ekibi bu konuda hem bilgilerini geliştirdiler, hem de sağlığın tam anlamı ve rolünü öğrendiler ve bu konuda oldukça derinlik kazandıklarını söyleyebiliriz. Şifa Jin’ın esas felsefesi, ‘hastalıkların ilacı özgürlüktür ve özgürlük hastalıkları iyileştiriyor’.” 

Nûjin Derya konuşmasında ayrıca, Jinwar’ın güvenliğin önemine de dikkat çekti.

“Güvenlik önemli bir konu. Çünkü Kuzey ve Doğu Suriye’de sürekli savaş var. Savaş sadece düşmanların saldırısı değil, erkek zihniyetin savaşı da var. Birçok erkek hala kadınların varlığını kabul etmiyor. Jinwar’ın güvenlik yaklaşımı sadece askeri anlamda değil. Güvenlik öncelikle iyi ilişkilerin kurulması, birbirini tanıma, anlam, çevre ve toprak ile iyi ilişkilerin kurulmasıdır. Tüm bunlar öz savunmanın bir yöntemidir.” 

“Çıkan sorunlar temelden ele alınıyor”

Jinwar’da çıkan sorunlara ve bu sorunların çözüm yol ve yöntemlerine de dikkat çeken Nûjin Derya,  şunları dille getirdi:

“Jinwar her ne kadar komünal ve ortak bir yaşam sürdürülüyorsa da elbette ki burada da sorunlar çıkabiliyor. Sorunları aşmanın yolu köyün temel esaslarını daha da geliştirmekten geçer. Birçok kez kadınlar sorunlardan kaçıyor veya sorunları görmek istemiyorlar. Ancak Jinwar’da her şeyin görülmesi ve sorunların çözüm yollarını bulmak gerekir. Yaşanan sorunların temeli ve nedenini iyi anlamak gerekir. Birçok sorunu yaşamda çözüyoruz, çünkü tartışmalar yoluyla birbirimizi anlayabiliriz. Kadınların özünde anlamak var ancak birçok kez sistem içinde bu bozuluyor. Jinwar köyünde birbirlerinin güçlü yanlarından sevilmesi öndedir. Yaşanan sorunlar köy toplantılarında tartışılıyor ve çözüme kavuşturuluyor. Aynı zamanda bazı sorunlarda da deneme yapılıyor, tecrübe kazanılıyor ve buna göre analiz yapılıyor.” 

“Jinwar’da erkek çocuklar özgürlük ve demokrasi amacıyla büyütülüyor”

Nûjin Derya, Jinwar’da büyüyen erkek çocuklara yönelik yaklaşımı da anlattı.

“Jinwar köyünde büyüyen erkek çocuklar var. Bu köy onların da köyüdür. Erkek çocuklar her şeyleri ile Jinwar’ın sistemine katılıyor. Eğer büyüdükten sonra köyden çıkma kararını alıyorlarsa o da onların elindedir. Jinwar’da yaşayan erkek çocukların kadınlara olan yaklaşım, duygu ve düşüncelerini değiştiriyoruz. Özgür eşit yaşam için sadece kadınların kendini kurtarması yeterli değil, her iki cinsiyetin de kendini kurtarması gerekir. Köydeki erkek çocuklar şiddetsiz, demokrat ve özgür bireyler olarak büyütülüyor. Bu da büyük bir umuttur.” 

“Jinwar eğitim yeridir”

Jinwar’ın kadınların yönetim yeri olduğunu ifade eden Nûjin Derya, bu alanın aynı zamanda bir eğitim alanı olarak kullanıldığını dile getirdi.

“Jinwar kadın yönetim yeridir. Jinwar’ın temelinde kadın var ve burada birçok komite oluşturuldu. Birçok aile buraya geldi ve erkekler de burayı ziyaret etti. Jinwar, erkeklerin kadınlara zarar vermesine asla izin vermez. Jinwar sadece yaşam yeri değil, aynı zamanda eğitim yeridir de. Dışarıdan çok sayıda misafir Jinwar’ı ziyaret ediyor ve zihinsel anlamda birçok yönde değişebiliyorlar. Bizi ziyarete gelenlere Jinwar kadınları kendi köyünü yorumluyorlar. Jinwar öyle bir yerdir ki büyük bir akademidir ve insanlar yeni şeyler öğrenebiliyor. Jinwar özgür bir zihniyeti geliştiriyor. Jinwar’da yaşayan kadınlar çocuklarıyla birlikte özgür bilinçlenme ve eşit yaşamın temelini kurdular. Özgür yaşam her zaman arayıştır. Bu köyde özgür eşit ve birlikte yaşam geliştirme isteği esastır.” 

“Jinwar’da çocukların yaşamı renkli”

Nûjin Derya, çocukların Jinwar’daki yaşamını şöyle değerlendirdi:

“Köydeki çocuklar birbirlerini çok seviyorlar. Birlikte oyunlar oynuyorlar. Burada Arap, Kürt ve Êzidî birlikte yaşıyor ve iş yapıyorlar. Bunun yanında çocuklar için köyün okulu var ve eğitimlerini sürdürüyorlar. Çocuklara yönelik anlayışımız da yaşamın tümünde eğitimdir. Jinwar’ın çocukları sorumluluklar da alıyorlar ve çocukların toplantıları da oluyor. Eleştiri ve özelleştiri mekanizması çocuklar içinde de var. Onlara saygı ve sevgiyi öğretiyoruz, bununla hem insanlara hem de doğaya saygı gösteriyorlar. Bunun yanı sıra çocuklar kültür ve sanat faaliyetlerinde bulunuyor, birlikte şarkılar söylüyor, film ve belgeselleri izliyorlar ve el işlerini yapıyorlar. Jinwar’da çocukların yaşamı gerçekten çok renklidir.” 

“Jinwar komünal ekonomi esası üzerinde yönetiliyor”

Nûjîn, Jinwar’ın ekonomi tarafını da şöyle aktardı:

“Biz komünal ekonomi esası üzerine, ekonomimizi yürütüyoruz. Bununla birlikte Jinwar’ın kuruluşundan bu yana köyün kendi kendine yetmesini esas aldık. Bunun için de biz ziraat, ağaç dikmek, buğday, arpa ve hayvan besleyerek ekonomiyi yürütmeye çalışıyoruz. Aynı zamanda köyde bir fırın var ve anneler ekmeklerini kendileri yapıyorlar. Bağ ve bahçelerimiz var ve sebzelerimizi orada ekip biçiyoruz. Köyümüzün ekonomisi, komünal ekonomidir ve satılan ne varsa geliri köyün komin ekonomisine giriyor. Yün örme gibi projelerimiz var. El işleri var. Ekonomi anlamda çeşitli öneri ve fikirler gelişiyor.” 

“Jinwar’ın kapısı tüm kadınlara açık”

Jinwar’ın kapısının tüm kadınlara açık olduğunun altını çizen Nûjin Derya, konuşmasına şu şekilde son verdi:

“Jinwar çok önemli ve anlamlı bir yerdir. Onun için köyün gelişimi ve birikimini tüm dünya ile paylaşmak gerekir. Buraya gelmek isteyen kadınlara kapımız açık ve isterlerse de ziyaret de edebilirler. Özgürlük anlayışıyla yaşamak isteyen kadınlar, bu konuda kendini geliştirmek isteyenler, yeni şeyler öğrenmek ve öğretmek isteyenler bizi ziyaret edebilirler. Jinwar’ın kurulma yöntemi çok önemlidir. Global kriz ve karmaşası karşısında, özgür bir toplum geleceği kurmak açısından, eski tecrübe, bilgi ve birikime dayanan Jinwar, kötü gelenekleri de aşarak, alternatif olabilir. Jinwar, eski bilime dayalı kuruluyor, bugünün bilimi de yeniden yorumluyor. Jinwar’da kullandığımız araç ve gereçleri herkese örnek teşkil ediyor. Kadınlar daha çok Jinwar’a akın etmeli ve özgür yaşamı geliştirmelidir. Jinwar’ın anlamı tüm dünyada var, çünkü tüm dünyada bir arayış vardır. Dünyanın her yerinde bir kriz var ve kapitalist modernite bir sıkışmışlığı yaşıyor. Jinwar, bu krizde iyi bir çözümü ifade ediyor. Jinwar, mücadelede önemli bir bölüm toplum içinde yer alıyor.”

Yarın: ‘’Jineoloji araştırmalarıyla toplumun yarasını sarmak istiyor”