RONAHÎ NÛDA

Qamişlo – Jineoloj Kürtçe kadın anlamına gelen jin ve Latince bilim anlamına gelen loji kelimelerinin birleşimiyle oluşturulan özgün bir kavram. Bu kavram ilk defa 2008 yılında Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan tarafından “Özgürlük Sosyolojisi” kitabında kullanıldı.

Erkek egemen tahakküm ilişkileri üzerine yükselen sömürü sistemini, iktidar merkezli yaşam anlayışını çözümlemeyi amaçlayan Jineoloji, 2011 yılında kadınlar tarafından tartışılmaya başlandı. 2015 yılında gelindiğinde ise 140 delegenin katılımıyla yapılan 1’inci Koferansı’nda Jineoloji Akademisi’nin örgütlenmesi kararlaştırıldı. Konferansta Jineoloji’nin tüm dallarıyla tüm dünyaya yayılması ve tüm dünya kadınlara ulaştırılması kararı alındı.

Neden Jineoloji?

Jineoloji bilimsel gerekliliği pozitif bir bilim. Sakat ve parçalı zihniyete karşı kuruldu, zira kadınların fikir ve emek üretimlerinden biri. Jineoloji, yaşama yeni şeyleri katıyor ve bundan kaynaklı da geniş bir alan ve bilimi zengin kılmak için yorumluyor. Yüzeysel ve yıpranmış zihniyet toplumu yıkma aşamasına getirmişti. Ancak mevcut durum Jineoloji ile temelinden düzenlenebilir ve toplumların birlikte yaşamı sistemine dönüştürülebilir. Jineoloji, “yaşam bilimi” olma iddiasıyla “kadın bilimi”, “toplum yaşamı bilimi” ve “özgür eş bilimine” dayanıyor. Jineoloji kadınların iç dünyasına dayanarak ve dünyalarında var olan potansiyeli ortaya çıkartarak tüm insanlıkla paylaşmasına olanak sağlıyor. Aynı zamanda kadına yönelik şiddete karşı, işgalcilerin gerçek yüzünü ortaya çıkarıyor. Kadınların küçük düşürülmesi, kadınlara yönelik katliam, inkâr ve imha ideolojisine karşı da çalışmalar yürütüyor.

Jineoloji kadının tarihini yeniden yazıyor

Jineoloji’nin amacı anaerkil toplum sistemini oluşturmak, örgütlemek ve yürütmek. Jineoloji kadınların adalet, bereket, barış, matematiksel hesaplamaları, zamanı ayarlama, analitik zeka ve duygusal yanlarını araştırır. Jineoloji binlerce yıl öncesinden kadınlardan çalınan her şeyi bir bir keşfeder ve neden Jineoloji sorusuna cevap olur. Jineoloji modernite tarafından kadın kimliği etrafında duvar gibi örülen utanma kültürünü parçalar. Jineoloji kadın değerini gerçeğe dönüştürür, bilgeliklerini güçlendirir, belgeler ve kadın tarihine yazar. Jineoloji 21’nci yüzyılda kendini örgütlüyor ve yok edilen kadın gerçekliğini aydınlatıyor. Jineoloji kadına dayatılan köleliği kaldırıyor ve doğru tanımını ortaya koyuyor. 

Yaşamın sırrına erişmek için 

Yaşama anlam veremeyen ve anlamsızlıkta boğulan bir insan ve toplumun, yaşamın sırrına erişmesi mümkün değildir. Acı olan yaşam gerçekliğine rağmen insan kendine “Kimim ben?” sorusunu sorabilmelidir. Kendine bu soruyu soracak kişi kadının kendisidir. İşte tam da bu nedenden Jineoloji kadının yaşamın sırrına götürecek yoldur. Ya da yaşamın sırrına erişilebilmesi için kadın, yaşam ve toplum bağlantısı esas alınır.

Özgür ve eşit yaşamı kurmak için

Yaşamın doğası çift taraflıdır. Biri erkek diğeri kadın. Eğer her iki cinsiyet arasında anlamlı bir ilişki varsa, yaşam, doğa, özgürlük ve eşitliğin iyi yürümesini sağlar ve sürdürülür. Bunun yanı sıra iktidarlar tarafından birbirlerinden uzaklaştıran ve yabancılaştırılan erkek ve kadın doğası birbirini tamamlar. İktidar güçlerin, araştırma, neden ve sonuçları üzerinden yaptığı müdahaleler Jineoloji’nin sorumluluğundadır. Yine her iki cinsiyetin özgürlük ve estetik anlamda tekrardan birbirine kavuşması, gönüllülük ilkelerini geliştirmek, Jineoloji’nin sorumluluğu ve iddiasıdır. Jineoloji’nin kendisi özgür, eşit yaşam teorisini geliştirmenin adı ve sosyolojisidir. Zira Jineoloji başından beri eşit yaşamı ve var olan ilişkiyi analiz eder, anlamlandırır, çözüm ve projeleri geliştirir.

Günümüzde özellikle erkek, kadını bir insan, dost, yaşamın bir parçası ve eşit yaşam ruhu olarak göremiyor. Çünkü erkek egemen kültürü kadını kendinden aşağı, sömürü, karısı, sevgilisi ve mülkü olarak görüyor. Bunun yanı sıra günümüzde her iki cinsiyet de ruhsal anlamda birbirlerini katlediyorlar. Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan, bu noktada şöyle diyor:

“Çok iyi bilinmeli ki özgür eşit yaşam toplumsal şekilde kurulmuştur. Bu toplum dişi ile erkek arasında oluşmuyor, oluşturulan kadınlı erkekli toplumsallığı arasında kurulmuştur. Unutulmamalı ki hegemonyanın kurulmasıyla her iki cinsi de sakatlamış, her iki cinsiyet arasındaki ilişkiyi etkilemiş ve egemen bir ilişki olarak yansıtmıştır.” Bundan kaynaklı Jineoloji’nin iddiası her şeyden önce kadın ve erkek doğasını tanımlamak ve anlam katarak yaşamsallaşmaktır. Bunun için özgür eşit yaşam teorisi Jineoloji için temel alanlarından biridir.

Kadın gerçekliğinin aydınlatılması için 

Binlerce yıldır kadın gerçekliği karanlıkta bırakıldı, karanlıkta kalması için de her türlü kirli ve çirkin işler yürütüldü. Jineoloji, karanlıkta bırakılan kadın gerçekliğinin aydınlatmasını hedeflemektedir. Bunun yanı sıra Jineoloji sosyolojisini toplum içinde yayarak kadın tarihini aydınlatmayı amaçlıyor. Bunun için de Jineoloji kadın etrafını saran karanlık dünyayı, beden, ruh ve aklı aydınlığa götürmek için derin çalışmalar yürütüyor. Kadın katliamlarının durması için ve kadın özgürlüğünün sağlam temelle oturtulması için en uygun cevap Jineoloji’dir. 

Kadın bilinci, bilgeliği ve bilimi

Erkek egemen tarafından çalınan kadının bilinci, bilgeliği ve bilimini bugün yeniden Jineoloji’nin ortaya çıkmasıyla kadın tekrardan kendi bilgeliğine dönüyor. Binlerce yıllık toplum tarihinde bilim, toplumun tecrübelerin toplanmasıyla oluşturulmuştur. Erkek iktidarcı aklı, tüm kurnaz, hile ve entrikalarına rağmen kadının duygusal zekası karşısında yenilmiştir. Erkek egemen dünyası bu kadar tarihi yaşamışlığı sanki yaşanmamış gibi sayıyor ve tüm değerli bilimi kadınlardan çalıyor. Ruh olmadan bilim olamayacağı için kadınlar bilinçlenmeyi, bilimselliği, bilgeliği ve öğretiyi toprağın ruhu ve zamanından besleniyor. Kadın, güzelliği ve yaşam rengini toplumla birleştirip içinde kutsal değerleri yaratıyor. Kadının bilimsel ruhu ile tekrardan özüne dönmesi için en uygun cevap Jineoloji. Jineoloji her zaman kadının bilimsel havuzunda yaşıyor ve gün geçtikçe de yeşeriyor. 

Toplumsal bilimin devrimi için 

Kuşkusuz toplumsal bilim ancak Jineoloji bilimi ve kadın etrafında gelişebilir. Jineoloji toplum bilimselliği üzerinde kendi başına bir müdahaledir. Eğer Jineoloji anlam, tanımlama, bilimsel yapılar, bilgi ve araştırma yöntemleri açısından doğru bir şekilde kendini örgütler ve toplumsallaşabilirse, toplum olarak yaşadığı bilimsel krizin çözümü için iddiasını ortaya koyabilir. Tüm bilimlerin kökü toplumsaldır, yani kadının yaratıcılığıdır. Sosyal bilimler kadının eli, ruhu, dili ve sevgisiyle diğer ufukları açar ve diğer dünyaları keşfedebilir. Özgürlük ve demokrasi için mücadele veren tüm kadın hareketleri, Jineoloji’nin toplum bilimi fikriyle kendini donatır ve büyük gelişmelerin adayı olurlar. Kadının kendisiyle ilgili anlamlandırma gücü, toplum bilimlerinin geliştirmesi ile paralel olacaktır. Jineoloji, kadın merkezi ile toplum bilimselliğini oluşturma iddiasını ve iradesiyle tüm boşlukları dolduracak, yozlaşan yaşamı düzeltecek ve erkek egemen aklından temizleyecektir. 

Kadın gerçekliğine göre araştırma yöntemini geliştirmek için 

Kadın yapısına göre araştırma yöntemlerini, fikir ve özgürlük eylemlerini geliştirme hizmetini Jineoloji yapar. Toplumu toplum yapan değerler kadın etrafında örülmüş ve kadınlar her türlü toplum çalışma alanında yer almıştır. Eğer toplum tarihi doğru bir şekilde araştırılırsa, mutlaka kadının içinde olması gerektiği görülecektir. Eğer tarih doğru bir şekilde ele alınırsa günümüz dünyası da doğru okunacaktır. Jineoloji toplumsal tarihi, bugünü, siyaset, toplum, ekoloji, demografya, sağlık, eğitim ve ekonomiyi araştırır ve kadın eksenli bu konuları değerlendirir. Bunun yanında Jineoloji araştırmacı yapısıyla, kadının güzel, iyi özellikleri olan duygusunu, hislerini, merhametini, sevgisini araştırır. Jineoloji, tarihten günümüze hangi yöntemin, kimler tarafından, nerede, nasıl kullandığını kapsamlı ve derinlemesine inceler. Aynı zamanda Jineoloji, din, mitoloji, felsefe, bilim ve bunların kullanma yöntemlerini araştırır ve değerlendirir. 

Öz savunma için

Jineoloji, kırılan ve zayıflatılan kadının öz savunmasını güçlendirmek için öz savunma faaliyetlerini güçlendirecek ve hiç kimsenin yıkmasına izin vermeyecektir. Tüm doğada öz savunma mekanizması vardır. Tarihin başlangıcında öz savunma kadında da vardı, ancak bu zamanla bu zayıflatıldı ve onların öz savunması büyük yara aldı. Kadınlar öz savunmanın büyük potansiyel ve güçlü reflekslerine sahip ve bu özelliğini kendi kadın doğasından almıştır. Jineoloji, tarihten bugüne öz savunmanın kırılma yanını araştırır, inceler. Bununla birlikte Jineoloji, “kadının öz savunma anlayışı ve meşruluğu, refleksleri ve ruhunun ne zaman ve nerede hangi yöntemlerle kırdırıldı, bu kırılma toplumun dünyasını nasıl yaraladı, kadın refleks ve öz savunma ruhunu tekrardan geri kazanabilir mi” sorularını sorar. Öz savunma konusu kadınlar için çözülmesi gereken hayati ve acil sorunlardır. Jineoloji, öz savunmasını toplumsal yönüyle kadın akademileri aracılığıyla örgütlemesini yapacaktır.

Farklı dillerde kadın

Kadın kelimesi Kürtçe’de kurmanci lehçesinde “jin, jinik, pîrek, afret”. Zazaki lehçesinde “cin, cenî”. Sorani lehçesinde ise “afret” olarak ifade edilir. Kürtçe ve diğer bazı dillerde ‘kadın’ kelimesinin kökeni ile yaşam, doğa ve özgürlük kelimelerin kökeni benzerdir. Kürtçe’de ‘jin-kadın, jiyan-yaşam veya hayat, şên-yeşermek, giyan-ruh, cîhan-dünya ve cih-yer’ aynı kökten türemişlerdir. Yine jîndar-canlı, jîndarî-canlılık, jînde-yaşam veren, zindî-canlı-heyecanlı ile kadın ve yaşam kelime kökenleri aynıdır. Arapça da Mer’a, aynı zamanda yaşam “aiş” tir. Ayşe ismi bu kökenden türetilmiştir. Yine Arapça dilinde hayat, yaşam anlamında ve kadınların isim olarak kullandığı bir kelimedir. Arapça’da “Nisa” kelimesi anlamı kadın ve “insan” kelimesinin anlamı Kürtçe’de karşılığı olmayan insan anlamına gelmektedir. Türkçe’de kadın. İran’da xweten-hatun denilmektedir. Huri dilinde aşt. Sümerler’de ‘nita’ deniliyordu. Farsçada ‘zen’, Ermenice ‘gin’. Rumca’da gyme. Almanca’da frau. Latince’de femina. Fransızca’da femîna. Çin dilinde gyn. Yunanca gyno. İbranice işşa. 

Özüne doğru yolculuk

Kadının varlık dünyası her zaman için savaş, göç, fuhuş, porno, yoksulluk, işsizlik, erkek zihniyetli politikasıyla kurulan eğitim ve sağlık kurumları, sevgili ve eşlerin cinnet geçirmesi gibi tehditlerle karşı karşıya. Bugün kadın varlığını fizik ve ideolojik olarak tamamen ortadan kaldırmak isteyen bir hegemonik sistem var. Kadınların bu sisteme karşı varlığını korumaları gerekiyor ve koruyabilmeleri için de varlığını tanıması ve tanımlaması gerekiyor. Jineoloji, kadın varlığı üzerinde yaptığı keşifler ile kadın gerçekliği, anlam ve etkinliğini açığa çıkarır. Jineoloji, kadınların beş bin yıllık acımasız şiddetin kaynağını bilmesi ve farkına varması için kadın kırım saldırılarını araştırmasını yapar. Bu saldırıların hangi erkek zihniyetin kurumlarının eliyle yapıldığını ortaya koyar. Aynı zamanda Jineoloji, kadın bedeninin katledilmesi ve yaşamının hapsedilmesinin doğru tanımlamasını yapar. 

Etik-estetik

Etik, özgürlüğün bilincidir ve estetik de bu bilinçlenmeye göre oluşur. Estetik kendisi özgür yaşamın düzeyidir. Estetik ve etik Jineoloji’nin temelini oluşturan esaslardan biridir. Jineoloji, yeni bilim anlayışının bilimler-arası bütünlüğün ve ortaklaşmanın zemini olma iddiasında. Bu ortaklaşma ya da özgün alanlarında çalışma gelişirken hepsini bir arada tutacak olan harç; etik-estetiktir. Etiği-estetiği olmayan hiçbir mücadeleye ve toplumsal projeye girişmez. Jineoloji’yi bilimcilikten ve hakim sosyal-bilim anlayışından ayıran en temel fark da budur. Estetik yani güzellik teorisini birçok felsefe akımı tanımlamaya çalışmıştır. Tüm felsefi tanımlarda estetik her zaman etikle birlikte, ilişki içinde ve birbirinden koparılamaz ikili olarak ele alınmıştır. Jineoloji de estetik bilimini zihniyet değişim-dönüşümüne yüklenerek gerçekleştirecek. 

Ekonomi-Ekoloji

Jineoloji ekonomiyi kendi alanlarından biri olarak görür, araştırır ve buna göre projeler geliştirir. Ekonomiden koparılan toplum yaşayamaz, bugün kapitalist sistemin yapmak istediği toplumu ekonomiden tamamen koparmaktır. Jineoloji, bu alanda gelişim sağlamak için, bu alanı teorik, örgütsel ve eylemsel olarak değerlendiriyor. Jineoloji, ekonomi alanını bazı temel ilkeler üzerinden ele alıyor. Aynı zamanda Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın geliştirdiği “anne emeği teorisi” perspektifini emek belirleyicilik olarak değerlendirir. Ekonomik sorunların ortadan kalkması için kadınlar yeniden ekonomik alana katılım sağlamalı ve ekonomi faaliyetleri kadınların eli, aklı ve zihniyeti ile yürütülmesi gerekir. Toplumsal varlığın en önemli etken ve şartlarından biri olan ekonomi faaliyetleri demokratik modernite güçlerinin katılımıyla örgütlenmesini de başarılı kılar. Ekoloji, toplumun oluşmasına dayanak sağlayan doğal biyoloji ve fiziksel yanıdır. Jineoloji, ekoloji sorununu bilimsel yanıyla ele alır. Yine özgürlükçü kadın, ekoloji, demokratik paradigmasını esas alır. Ekolojik sorunların kaynağı olan iktidarı çözümler. Bu temelde jineoloji ne kadar ekolojik toplumu geliştirebilirse o kadar Jineoloji olur. 

Demografya-Tarih

Demografi alanında Jineoloji’nin temel ilkelerinden biri nüfus anlayışını Malthusvari olarak analiz eder ve topuma aktarır. Demografya da Jineoloji’nin diğer alanları gibi birbirleriyle bağlantılı olarak ele alınır. Yanlış olan ırk devamlılığı felsefesini ve sonuçlarını ekonomi, ekoloji, sağlık, eğitim ve politikaya bağlar. Aynı zamanda demografi bilimlerden beslenir, deneyleri bilimselliğe dönüştürür ve besler. Sosyoloji ve felsefe bilimini tarih yönünden okumak önemlidir. Jineoloji, tarihi ‘an’ da, zaman, mekan ve hafıza yönüyle ele alır. Bununla birlikte Jineoloji, var olan tarihe katkı yapma yerine kadın anlayışıyla tarihi yeniden oluşturur. Farklılara olan saygınlığı kadar, aralarında güçlü bir bağlantıyı kurmayı sağlar. Belirleyici ve düz bir çizgide oluşturulan anlayışa karşı zamanla dönüşüm sağlayan, duygu ve akıcı anlayışı esas alır. Toplum ve doğanın içinde barındıran her şeyin farklılıklarıyla korur ve özgürlük arayışını ‘an’ da yaşamasını sağlar. 

Sağlık

Jineoloji, kadın varlığını inkar ve küçük gören zihniyete karşı zihniyetle mücadele bilimini hedefler. Kadının sağlıktaki emek hareketini görür ve paylaşımı amaç edinir. Jineoloji, sağlığı bir bilim alanı olarak ele alır. Bu bilimin yok olmaması ve bu temelde toplumda duyarlılığı geliştirmeyi sağlamak Jineoloji sorumluluğu olarak görür. Jineoloji, sağlığı kendi alanı olarak görür ve geliştirir. Aynı zamanda tıp tarihini de göz önünde bulundurarak, materyalleri hazırlar ve sağlık ile ilgili araştırma ve incelemeyi geliştirir.

Eğitim-Politika

Jineoloji, eğitim alanını da önemli görür ve her zaman geliştirmeyi esas alır. Tarihten bu yana kadınların temel çalışması olan ahlaki ve politik toplumu yaratan ve yürütme rolü olan eğitimdir. Jineoloji, toplumun eğitim kurumlarını kurar ve her türlü teorik ve akademik çalışmaları geliştirir. Diğer yandan Jineoloji’nin diğer alanlarını kurabilmesi ve kadrolarını oluşturması açısından da kapsamlı eğitim çalışmalarını esas alır. Jineoloji, toplumsallığın başlıca gücü olan kadın, anneyi politika sanatının yaratıcısı olarak ele alır ve bu şekilde bu alandaki araştırma ve incelemelerini yapar. Politikanın kendisi toplumun özgürlüğü ve yaşamsallığıyla ilgilidir. Jineoloji, ahlak, bilim ve politika arasındaki bağlantıyı koparmaz ve toplum bilimi alanında çözüm bulmayı sağlar. Jineoloji, toplumsal politikayı geliştirmek için her zaman tartışma, araştırma ve incelemesini kolaylaştırıcı veri ve bulguları ortaya çıkarır. 

Yarın: Dicle Kulilk: Jineoloji Fakültesi tüm kadınların başarısıdır