سرکوب فرهنگی؛ موج جدید تهدید و محدودسازی کتاب‌فروشی‌های روژهلات
در حالی که کتاب‌فروشی‌ها در بسیاری از کشورها نماد فرهنگ‌اند، در روژهلات با فشارهای امنیتی مواجه شده‌اند؛ روندی که از سانسور روایت‌ها آغاز شد و اکنون به محدودیت کتاب‌فروشی‌ها رسیده است.
شبنم رحیم‌زاده
بوکان- در مروری از تاریخ، متوجه خواهیم شد که حکومت‍‌های مستبد یکی از اولین سایه‌های استبداد خود را بر کتاب، نوشتار و قلم می‌اندازند. در چنین حکومت‌هایی همچون جمهوری اسلامی مقاومت اما، بخشی از زندگیست. قشر روشن فکر جامعه با تسلیم نشدن در مقابل جریان سانسور در دوره‌های مختلف تاریخی، از قاجار و پهلوی تا جمهوری اسلامی، همچنان به انتشار کتاب‌های روشنگر می‌پردازند و کتاب فروشی‌ها بخش مهمی از این مقاومت فرهنگی بوده‌اند. همین امر سبب شده است در هفته‌های اخیر فشار بر کتاب فروشی‌های روژهلات بیش از پیش گسترش یابد؛ فشاری که همسو با سیاست‌های سانسور، تحریف و انکار در این حوزه اعمال شده است.
از سانسور سیستماتیک تا جنگ انتشاراتی
جمهوری اسلامی در سال‌های اخیر محتوای بسیاری از کتاب‌ها را تغییر داده است؛ از تغییرات ایدئولوژیک در کتاب‌های کودکان یا بخش‌هایی از کتاب‌های تاریخی که بطور کامل حذف و سانسور کرده است. در سال‌های گذشته نیز انتشاراتی چون انتشارت خبرگزاری فارس وابسته به سپاه پاسداران و انتشارات دیگری چون سوره مهر یا موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی ده‌ها عنوان کتاب را در راستای فریب اذهان عمومی، تحریف تحریف تاریخ، تحلیل سوگیرانه و تخریب جریانات سیاسی روژهلات چاپ کرده‌اند. سارا.ث یک پژوهشگر تاریخ از بوکان، در خصوص اهداف جمهوری اسلامی از این تهاجم فرهنگی و سوگیری علمی می‌گوید:« جمهوری اسلامی قصد دارد تصویری وارونه از جنبش‌های مترقی و عدالت محور که در بطن تاریخ شکل گرفته را ارائه دهد؛ فعالیت و جنبش‌هایی که در پاسخ به نیاز خلق کورد و ستم‌های تحمیل شده در تمام بخش‌های کوردستان متحول شده و به پیش می‌رود. در حقیقت مخاطبان این آثار تحریفی نیز نه خلق کورد، بلکه سایر خلق‌های ایران، پژوهشگران ناآشنا با جنبش‌های کوردستان و احتمالا آیندگان هستند.» وی در ادامه می‌افزاید:« در پاسخ به این سرکوب‌ها انتشارات غیر وابسته بر خود دانسته‌اند که با انتشار حقایق در روژهلات و سایر بخش‌های کوردستان و جهان علیه تجاوز به تاریخ و فرهنگ بایستند.»
افزایش فشار بر کتاب فروشی‌های روژهلات
پس از جنگ ١٢ روزه و در هفته‌های گذشته فشارهای امنیتی بر تمام کتاب‌فروشی‌ها در روژهلات از جمله مهاباد، سقز، بوکان و بانه آغاز شده است. جمهوری اسلامی آنان را دشمنان دستگاه ایدئولوژیک خود می‌بیند. شماری از کتابفروشان که پیشتر نیز سابقه‌ی چنین برخوردهایی را داشته‌اند با تماس تلفنی نسبت به فروش کتاب‌های بدون مجوز اخطار گرفته‌اند. همچنین برخی دیگر با احضار، بازداشت موقت و توقیف وسایل الکترونیکی، از جمله تلفن‌های همراه و لپ‌تاپ‌ها، توسط نیروهای امنیتی تحت فشار قرار گرفته‌اند. شیدا احمدزاده(نام مستعار) صاحب یکی از کتاب فروشی‌های بوکان در این مورد می‌گوید: «در جریان این سرکوب، موبایل و لپ‌تاپ و کتاب‌های برخی از کتابفروشان توقیف شده است. برخی نیز پس از احضار یا بازداشت، تحت فشار، وادار به امضای برگه‌های تعهد اجباری شده‌اند.» وی همچنین می‌افزاید: «کتاب فروشی‌های کوردستان مرکز واقعی روشنگری هستند و همین امر حکومت را با ترس مواجه کرده است.»
اخطاری برای کتاب‌های ممنوعه
به گفته‌ی نرمین امیری (نام مستعار) فروشنده‌ی کتاب در یکی از کتاب فروشی‌های مهاباد، کتاب‌های مربوط به تاریخ و اکولوژی از جمله کتاب‌هایی بودند که نیروهای امنیتی حساسیت بیشتری بر پخش آنان دارد. او می‌گوید:« در سال‌های اخیر کتاب‌هایی چون “اکولوژی آزادی” اثر مورای بوکچین، “سیبه‌ری قه‌له به‌رد له‌سه‌ر ئالمانه” اثر ملکه مصطفی سلطانی، “شقایق‌ها بر سنگلاخ” اثر گلرخ قبادی و کتاب‌های کوردی فراوانی که بیشتر چاپ باشور هستند در لیست اتهامات این کتاب‌های ممنوعه قرار گرفته‌اند که در سال‌ها اخیر نیز بسیاری را با برخوردهای امنیتی روبه‌رو کرده است.»